صنعت پوشاك چه بلایی بر سر زمین می آورد؟
به گزارش آبی طرح با استناد به برخی منابع، صنعت مد و پوشاك دومین صنعت آلوده كننده محیط زیست است. بیشتر از ۸۰۰۰ ماده شیمیایی مضر در این صنعت كاربرد دارند كه مقصد نهایی تمام آنها جایی نیست جز خاك و آب های زیر زمینی و آب های جاری. همینطور حدود ۱۰ درصد از گازهای گلخانه ای در دنیا توسط صنعت پوشاك تولید می شود. تمام این ها، برندهای جهانی پوشاك در دنیا را مجبور كرده است كه اهداف «مد پایدار» را هر چند به صورت نمادین، دنبال كنند. تولید كفش از زباله های پلاستیكی اقیانوس ها و جعبه های پوشاكی كه با كاشت آنها گیاه سبز می شود حكایت از این مورد دارد.
به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، صنعت پوشاك را جزو پنج صنعت اول آلوده كننده محیط زیست و با استناد به برخی منابع دومین صنعت بعد از صنایع نفتی معرفی كرده اند. مطالبه عمومی مردم در سراسر دنیا، خیلی از شركت های بزرگ تولید پوشاك در جهان را به سمت تولید لباس هایی سازگار با محیط زیست یا «مد پایدار» سوق داده است. برای درك بهتر مفهوم «مد پایدار» می توانید دوران كودكی خویش را تصور كنید. زمانی كه مادرتان لباس هایی با اندازه های بزرگتر برایتان می خرید تا بتوانید سال ها از آن استفاده كنید و حتی بعد از آنكه لباس ها عمر مفید خویش را می كردند تبدیل به وسیله قابل استفاده دیگری در خانه می شدند. این دقیقا همان چیزی است كه «مد پایدار» دنبال می كند.
برای تولید یك كیلو پنبه ۲۰ هزار لیتر آب نیاز است
بهار خلیلی فرد - فعال حوزه مد پایدار- در گفت و گو با ایسنا در پاسخ به این پرسش كه در فرآیند تولید پوشاك چه اتفاقاتی می افتد كه این حجم از آلودگی را به دنبال دارد، توضیح می دهد: روند تولید و مصرف پوشاك به سه مرحله تقسیم بندی می شود كه هر كدام از این مراحل صدمه هایی را به دنبال دارند. تصور كنید كه در مرحله اول برای كشت پنبه احتیاج به آب و حتی سم پاشی داریم. پنبه همچون محصولاتی است كه بیشترین نیاز آبی را دارد به صورتی كه یك كیلو پنبه ۲۰ هزار لیتر آب مصرف می كند.
مرحله كشت محصول فقط به نیاز آبی محدود نمی گردد بلكه به مواد شیمیایی برای مقابله با آفات ها هم نیاز است. خلیلی فرد در این زمینه اشاره می كند كه در بررسی ۲.۵ درصد از زمین های كشاورزی كشت پنبه متوجه شدند كه از ۱۶ درصد از آفت كش های جهان برای تولید پنبه استفاده می شود همینطور كارگرهایی كه سر زمین های پنبه مشغول فعالیت هستند در تماس مستقیم با این سموم قرار دارند و گاها گرفتار اختلالات ژنتیكی شده اند.
مرحله دوم بعد از كشت محصول، تولید مواد خام به پارچه است. این مرحله كه شامل بافت پارچه می شود یكی از پرمصرف ترین مراحل در حوزه آب است. این فعال حوزه مد پایدار در ادامه ضمن اشاره به این مرحله توضیح می دهد: رنگرزی پارچه ها هم در مرحله دوم تولید پوشاك اتفاق می افتد و اغلب به صورت شیمیایی انجام می شود. بعد از آنكه كار رنگ زدن به پارچه به اتمام رسید، گنداب آن به سمت رودخانه ها و خاك رها و تبدیل به تهدیدی ضد سلامت انسان و سایر موجودات زنده می شود.
این طراح لباس ادامه می دهد: پلی استرها و پارچه هایی با پایه(base) نفتی هم بخشی از مواد مصرفی در صنعت پوشاك است. پارچه هایی از این دست، در مرحله سوم (مرحله مصرف) بیشترین صدمه به محیط زیست را به دنبال دارند. هنگام شست و شوی این لباس ها میكروفیبرهای پلاستیكی از آن جدا می شود كه به زمین و رودخانه ها بازمی گردد و در نهایت به غذای ماهیان و انسان ها تبدیل می شود و به هم خوردن چرخه طبیعی اكوسیستم را به دنبال دارد.
لباس های ما اغلب بیشتر از خودمان سفر كرده و از كشورهای مختلف گذشته تا به دست ما رسیده اند ازاین رو آلودگی سیستم های حمل و نقل پوشاك را باید به سایر آلودگی های آن اضافه كرد.
«مد پایدار» چیست؟
خلیلی فرد ادامه می دهد: زمانی كه بشر متوجه افزایش سرعت رشد مصرف و پیشی گرفتن آن از تجدیدپذیری منابع شد، مبحث پایداری در صنعت شكل گرفت. پایداری در تولید یعنی اقدام جدی برای زنده نگه داشتن زمین و در نتیجه بقای انسان. به همین ترتیب «مد پایدار» به معنای تولید و استفاده از پوشاك با كمترین تاثیر منفی بر محیط زیست است. یكی از اصلی ترین رویكردهای این مد ضدیت با مصرف گرایی است همینطور توجه به حقوق نیروی كار، حفظ سلامتی افراد و محیط زیست و حیات وحش از اولویت های «مد پایدار» است.
به گفته این طراح لباس از دیگر مزایای «مد پایدار» می توان به فرهنگسازی در جهت پشتیبانی از تولید داخلی اشاره نمود.
«مد آهسته» و «مد اخلاقی» همچون زیر شاخه های «مد پایدار» است. خلیلی فرد در اینباره توضیح می دهد: «مد اخلاقی» شامل سختگیرانه ترین نوع مد است كه رویكرد آن ارجحیت نیروی كار و حیوانات بر تولید است. محوریت مد آهسته هم مقابله با مصرف گرایی و استفاده از منابع پایدار می باشد. طرفداران مد آهسته اعتقاد دارند كه استفاده از چرم در فرآیند تولید پوشاك مشكلی ایجاد نمی كند چون كه اگر پوشاك با چرم با كیفیت تولید شوند می توان چندین سال از آنها بهره برد كه البته این مسئله در تقابل با دیدگاه نگرش اخلاقی مد است. «مد پایدار» در واقع با در برگرفتن هر دوی این تعریف ها به فكر تولید محصولاتی است كه به محیط زیست صدمه وارد نكند.
شاید تصور تهیه چرم گیاهی از پوست پرتقال، تولید كفش از پلاستیك های زیر اقیانوس ها و بسته بندی پوشاكی كه با كاشت آنها گیاه سبز می شود برایتان سخت باشد اما برندهای جهانی چند سالی است كه چنین روش هایی را در دستور كار خود قرار داده اند. بعد از فاجعه آتش سوزی در یكی از كارخانه های كشور بنگلادش در سال ۲۰۱۵، كمپین های زیادی آغاز به فعالیت در حوزه مد پایدار و توجه به حقوق نیروی انسانی كردند و در نتیجه آن فست فشن هایی كه در تقابل با محیط زیست بود از جانب مردم تحریم شد و شركت های برند مجبور شدند شیوه تولید خویش را تغییر دهند.
مد پایدار در ایران چه جایگاهی دارد؟
خلیلی فرد ضمن اشاره به اینكه بعد از تمام این اتفاقات هم اكنون «مد پایدار» در دنیا طرفداران زیادی دارد و حتی سلبریتی ها هم در مراسم های بین المللی همچون اسكار و كن لباس هایی با روش های تولیدی «مد پایدار» به تن می كنند، می گوید: مبحث پایداری مد در ایران بسیار نوپا است و هنوز از سوی تولیدكنندگان پوشاك در كشور و عموم مردم پذیرفته نشده است. برای بازیافت پارچه و پلاستیك و به كارگیری مجدد آن برای تولید پوشاك ابتدا باید به فناوری آن دسترسی داشته باشیم كه متاسفانه در ایران چنین فناوری وجود ندارد. از سوی دیگر در كشور ما تصور مردم در مواجهه با كلمه بازیافت كمی كدر است درحالی كه در كشورهای دیگر پذیرش تفكر استفاده از لباس های بازیافتی از راه رسانه ها و سلبریتی ها انجام می شود.
خلیلی فرد ادامه می دهد: متاسفانه ما در كشور طی سال های اخیر درگیر مصرف گرایی و تایید شدن از سوی دیگران به واسطه لباس شده ایم كه این مورد سبب گشته است كه از دغدغه های محیط زیستی فاصله بگیریم. هم اكنون تعداد كمی از تولیدكنندگان داخلی پوشاك تلاش هایی برای تولید لباس از راه مد پایدار كرده اند اما باید همزمان تفكر مردم برای روی خوش نشان دادن به این لباس ها آماده شود.
ما مصرف كنندگان پوشاك چه كنیم؟
اما حالا با در نظر گرفتن اینكه تولید پوشاك سازگار با محیط زیست در كشور ما هنوز رونق زیادی پیدا نكرده است تك تك ما بعنوان مصرف كنندگان پوشاك چه كارهایی می توانیم انجام دهیم تا در میان خریدهای رنگارنگمان هوای محیط زیست را هم داشته باشیم؟
خلیلی فرد در اینباره توضیح می دهد: خرید نكردن بهترین گزینه است. یكی از راهكارهایی كه مد پایدار عرضه می دهد كم ولی با كیفیت خریدن و به بهترین شكل استفاده كردن از پوشاك است. «كمد كپسولی» هم یكی دیگر از راهكارهایی است كه «مد پایدار» عرضه می دهد. «كمد كپسولی» یعنی لباس هایی با مدهای طولانی بخریم كه بیشترین كاربرد را دارند. یكی دیگر از راهكارهای «مد پایدار» بازیافت و ایجاد تغییرات جزیی در لباس هایی است كه دیگر نمی خواهیم از آنها اسفاده نماییم.
وی ادامه می دهد: یكی از دیگر از راهكارهای همزیستی با محیط زیست از راه پوشاك، تجارت اشتراك گذاری (ری شیر) است. از راه این تجارت می توان لباس هایی را كه فقط یك مرتبه استفاده شده اند مانند لباس های مجلسی به بقیه افراد كرایه داد همینطور تجارت «دست دوم» هم اكنون در دنیا وجود دارد و خیلی از افراد آنرا دنبال می كنند اما چون در كشور ما این مفهوم با عبارت عزت نفس پیوند می خورد، مورد استقبال قرار نمی گیرد. باید به این مورد فكر نماییم كه با استفاده از این گونه های تجارت از یك طرف پولمان ذخیره می شود و از سوی دیگر زباله جدیدی برای زمین نمی خریم. در این صورت خوشبینانه تر به این گونه های تجارت نگاه می نماییم.
این فعال حوزه مد پایدار در انتها با اشاره به «تجارت های شخصی دوزی» كه در گذشته وجود داشت، می گوید: هم اكنون تولیدی های عمومی، برای مثال از روی یك مانتو چندین هزار در رنگ ها و سایزهای مختلف تولید می كنند كه امكان دارد نیمی از آنها به فروش برسد و نیمی دیگر در انبار بماند در حالیكه «تجارت های شخصی دوزی» قبل از رشد مراكز خرید، كاملا برعكس تولیدی های امروزه عمل می كردند. بازگشت به «تجارت های شخصی دوزی» یكی از راهكارهای «مد پایدار» است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب