چرا پیامبر اكرم (ص)، هیچ گاه ای كاش نگفتند؟
آبی طرح: آیت الله عبدالله جوادی آملی، مفسر قرآن كریم، فقیه و فیلسوف، با استناد به آیات قرآن و سیره سالكان توضیح می دهند چرا پیامبر اكرم (ص) كه به مقام رضای الهی رسیده بودند، هیچ گاه از واژه «ای كاش» در زندگی استفاده نكردند.
در برخی روایات نقل شده است پیامبر اکرم (ص) هیچگاه از واژه ای کاش استفاده نمی کردند. آیت الله عبدالله جوادی آملی در کتاب مراحل اخلاق در قرآن موضوع رضای الهی را با این روایت مرتبط کرد و نوشت: مرحله رضا برای سالکان کوی حق، آن است که نه فقط سالک راه حق کوشش کند خدا از او راضی باشد؛ بلکه بکوشد او از قضا و قدر خدا راضی باشد.
این مفسر قرآن کریم مرحله رضا در منازل سیر و سلوک را بر دو قسم دانست و اضافه کرد: قسم اوّل آن است که انسان بکوشد خدا از او راضی باشد؛ یعنی با انجام واجب و ترک حرام به جایی برسد که خدا از او راضی باشد که در این صورت گرفتار قهر خدا نخواهد شد.
قسم دوم آن است که انسان بکوشد از قضا و قدر الهی راضی باشد؛ یعنی هر چه خدا انجام می دهد بپسندد و به آن رضا دهد و این مقام، مهمّ است. البته مرحله اوّل برای هر انسانی لازم است؛ اما کسب مرحله و مقام دوم مقدور همه نیست.
این مرجع تقلید در ادامه به روایتی از کتاب اصول کافی استناد کرد و افزود: در سیره و سنت حضرت رسول اکرم (ص) آمده است در همه زندگی اش هیچ گاه «ای کاش» نگفت. برای اینکه همه گفتار و رفتارش مطابق قضای الهی تنظیم می شد و این مقام کامل رضاست. چنین سیره و سنّتی که در زندگی معصومان (ع) و شاگردان و رهروان آنان مشاهده می شود، مبتنی بر این اساس معرفتی است که می دانستند خدا حکیم محض است و همه کارهایش، برمبنای عدل، حکمت و رحمت است.
آیت الله جوادی آملی با استناد به آیه ۲۳ سوره مبارکه حدید (لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَیٰ مَا فَاتَکُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ؛ (این تقدیر حق را بدانید) تا هیچ گاه بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می دهد مغرور و دلشاد نگردید، خدا هیچ متکبر خودستایی را دوست ندارد) اضافه کرد: ذات اقدس خداوند حقیقت زهد را که زمینه نیل به مقام رضاست، بازگو کرده و می فرماید همه مقدرات، پیش از تحقق در جهان عینی، در کتاب آسمانی و الهی تنظیم شده تا شما نسبت به آنچه از دستتان می رود یا مصیبتی که دامنگیرتان می شود، اظهار افسوس و رنج نکنید و برای امور دنیوی که به شما می رسد خوشحال نباشید.
کسی که بر اثر معرفت از معبر زهد گذشت و به مقام رضا رسید، در هر دو حال مزبور به کار خدا راضی است و این رضا نتیجه محبّت و محبّت، ثمره معرفت است. کسی که خدا را بعنوان مبدأ حکمت و رحمت بشناسد، به او دل می سپارد و در پیشگاهش سر می ساید و این سرساییدن و دل سپردن محبّت است و یکی از ثمره های این محبّت، رضاست.
البته آیت الله جوادی آملی همین موضوع را در کتاب حماسه و عرفان اینگونه ذکر کرده است که انسان عارف معتقد می باشد آنچه در عالم وجود واقع می شود، قضای الهی است و تا چیزی از جانب او مقدّر نشده باشد، واقع نمی شود؛ چنان که از آن طرف نیز هر چه مقدّر شد حتما واقع می شود.
وی اضافه کرد: برای چنین انسانی عزت و ذلت، فقر و غنا، راحتی و سختی، صحت و مرض یکسان است. هر چه رضا و تسلیم در انسان بیشتر باشد، «ای کاش» گفتن او کمتر است تا جایی که هیچ گاه «ای کاش» نمی گوید و نسبت به شرایط پیش آمده اعتراضی در پیشگاه الهی نمی نماید. چنان که رسول اکرم (ص) هیچ گاه «ای کاش» نگفت. البته این بدان معنا نیست که انسان دست روی دست بگذارد و هیچ حرکت و تلاشی برای دگرگونی و تغییر وضعیت موجود نداشته باشد بلکه تلاش و مبارزه برای تغییر ناهنجاری موجود و تبدیل آن به وضعیت مطلوب در حدّ خود از قضا و قدر الهی است و مرزی جدا از آن ندارد.
صاحب تفسیر تسنیم که معتقد می باشد دعا به درگاه الهی به معنای چوب لای چرخ نظام کلّی عالم گذاشتن نیست و مرزی جدا از قضا و قدر الهی ندارد، اضافه کرد: آنچه پس از تلاش واقع می شود، نباید سبب حیرت و پریشانی شود و زبان گلایه و شکایت انسان را بگشاید.
اگر حوادث بر طبق مراد ما پیش آمد، در مقابل نعمت های خدا سپاسگزاریم و اوست یاری رسان در ادای شکر و اگر حوادث و پیش آمدها بین ما و خواسته هایمان فاصله شد، باز هم آن کسی که نیّتش حق و حاکم بر دل او تقواست از مسیر خود خارج نشده و ضرر نکرده است.
منبع: abitarh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب