این جشنواره غم زده
آبی طرح این جشنواره غم زده
شراره داودی: ما مردم طنز دوستی هستیم، این را بارها در شرایط مختلف ثابت كردیم، كوچكترین اتفاقی كه در جامعه رخ می دهد، این سیل طنز و شوخی هاست كه بیشتر از هرچیز دیگری دیده می گردد. این خصلت خوب یا بد در ابعاد مختلف زندگی مان جای دارد، در دورهمی ها بیشتر دنبال خندیدن هستیم و هر سرگرمی و بیرون رفتنی را بهانه ای برای خنده می دانیم، در این میان سینما یكی از محل هایی است كه برای بیرون رفتن های دوستانه و خانوادگی گزینه مهم بشمار می رود و هرچه فیلم كمدی تر باشد، احتمال انتخاب شدنش در این دورهمی ها هم بیشتر است. در تایید این حرف كافی ست نگاهی به میزان فروش آثار كمدی در همین چند سال قبل سینمای ایران داشته باشیم تا مطمئن شویم. البته فیلم های اجتماعی در سینمای ایران بوده اند كه توانسته اند اقبال عمومی را بدست بیاورند، اما «خوب، بد، جلف»، «نهنگ عنبر ۱ و ۲»، «من سالوادور نیستم»، «۵۰ كیلو آلبالو»، «گشت ارشاد ۱ و ۲»، «خوابم می آد»، «ورود آقایان ممنوع»، «اخراجی ها» و خیلی فیلم های كمدی دیگر بوده اند كه در زمان اكران توانسته اند گیشه را به نام خودشان ثبت كنند. در حالی كه مردم ایران در گیشه نشان داده اند كمدی را بیشتر می پسندند، اما فضای عمومی سینمای كشور را آثار اجتماعی و در بسیاری موارد تلخ تشكیل می دهند، آثاری كه اتفاقا در جشنواره فیلم فجر هم خوب دیده می شوند. جای خالی كمدی در فجر امسال سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر برگزار می شود، با نگاهی گذار به دوره های قبلی این جشنواره می بینیم كه جایگاه كمدی آن طور كه باید در میان آثار دیگر جدی گرفته نشده و گواه این حرف حضور تعداد كم این فیلم ها در دوره های مختلف جشنواره است. با یك حساب سرانگشتی به تعداد ۳۰ فیلم در این ژانر نمی رسیم كه در جشنواره فیلم فجر حضور داشته باشند و این یعنی از متوسط جشنواره ای یك فیلم كمدی هم كمتر هستیم! این در شرایطی است كه وقتی جدول آثار پر فروش سینمای ایران را می بینیم، در ۲۰ فیلم اول حتما ۱۶ فیلم آن ها كمدی هستند! این كمدی سازهای دوست داشتنی ژانر كمدی علاوه بر اینكه در جشنواره فیلم فجر حضور پررنگی ندارد، بلكه برای آن هایی كه بوده اند هم چندان آورده خاصی نداشته است. در این زمینه نمونه هایی كه توانسته اند موفق باشند، به دوره های قبل تر جشنواره فجر برمی گردند، مانند «اجاره نشین ها» به كارگردانی داریوش مهرجویی كه در دوره پنجم جشنواره حضور داشت و در بخش های مختلفی كاندید شده بود یا «آپارتمان شماره ۱۳» به كارگردانی یدالله صمدی كه در نهمین دوره جشنواره سیمرغ بلورین بهترین فیلم و فیلمنامه را از آن خود كرده بود، حتی سیمرغ بلورین رضا عطاران برای «طبقه حساث» به كارگردانی كمال تبریزی در دوره سی و دوم یا سیمرغی كه برای كارگردانی «خوابم می آد» گرفته بود. «مهمان مامان» مهرجویی در جشنواره بیست و دوم و «ورود آقایان ممنوع» رامبد جوان در جشنواره بیست و نهم فجر خیلی مورد استقبال قرار گرفته بودند. اما فیلم های چند سال اخیر كمدی اقبال زیادی در جشنواره فجر نداشته اند و تمركز بر فیلم های اجتماعی تا جایی بوده كه حتی نگاه عمومی را به سمت سیاه نمایی برده و از پس آن عباراتی چون فیلم های دغدغه مند و مصلح اجتماعی به وجود آمدند. جدی شوید تا شما را ببینیم وقتی ژانر كمدی جایگاه مشخصی در جشنواره فجر نداشته باشد، كمدین ها هم دیده نمی شوند و سال به سال از آن ها اثر كمتری می بینیم. كمال تبریزی از كارگردان هایی است كه نشان داده در این ژانر چه آثار موفقی می تواند خلق كند، خیلی از ما هنوز «لیلی با من است»، «مارمولك» و «طبقه حساس» را با طنز فاخرشان به یاد می آوریم. داریوش مهرجویی هم نمونه های موفقی در كمدی داشته، مصطفی كیایی، رامبد جوان و رضا عطاران هم از كارگردان های جوان تری هستند كه در كمدی آثار شاخصی تولید كرده اند و اتفاقا فیلم های شان در جشنواره ها هم خوب دیده شده و هم بعدتر در اكران به خوبی دیده شده اند. اما نكته مهم این است كه با وجود اینكه هنرمندهای اثرگذاری در این ژانر فعالیت نموده و اتفاقا آثار خوبی داشته اند، اما به علت همین كه در جشنواره فجر و بزرگترین رویداد سینمایی كشور كمتر دیده شدند، همیشه جزو اقلیت بودند؛ رفته رفته این هنرمندها در عرصه های جدی تر كار كردند. در این میان افرادی مانند سعید آقاخانی پس از اینكه در آثار جدی بازی كرد دیده شد یا رامبد جوان تنها سیمرغش را برای بازی در یك نقش جدی گرفته است. علاوه بر این شرایط سینما به سمتی رفته كه حتی كمدین هایی كه در دو دهه اخیر فعالیت نموده اند، ترس این را دارند كه این نقش كمدی روی آن ها بماند، ترسی كه جواد عزتی از آن حرف زده بود و در نهایت هم زمانی نامزد دریافت سیمرغ شد كه در نقشی جدی بازی كرده بود. این درحالی است كه این ترس در بازیگران آثار دیگر نمی بینیم و به نظر می رسد آن ها با وجود اینكه در خیلی از فیلم های شان فضای یكسانی را بازی می كنند، اما با عنایت به دیده شدن این جنس از آثار در جایی مانند جشنواره، دیگر دغدغه تكراری شدن را ندارند. سال غم سینمای ایران در روزگاری كه آثار اجتماعی و فیلم هایی كه روی معضلات جامعه تمركز دارند، مشخص است كه كم كم فضای كمدی به سمتی می رود كه شوخی های دم دستی و حتی در مواردی مبتذل وارد فیلم هایی می شوند كه به جز خنداندن و برگرداندن سرمایه ساخت هدف دیگری ندارند. در عین حال با عنایت به اینكه فیلم های كمدی فروش خوبی در سینما دارند، مردم نشان داده اند كه علاقه شان به این دسته از آثار بیشتر است و در این شرایط از سینماگرها انتظار می رود تا فیلم هایی بسازند كه در دسته كمدی قرار بگیرند، هم حرفی برای گفتن داشته باشند، همان گونه كه روزگاری «لیلی با من است» یا «ضد گلوله» یا «ورود آقایان ممنوع» در این سینما ساخته و دیده شدند. اما هرچه حضور چنین آثاری كمتر شود، كمدی های دم دستی بیشتر جای خودشان را باز می كنند و جریان كلی جامعه به سمت پایین رفتن سطح سلیقه ها می رود، نكته ای كه در چند سال قبل بارها و بارها به آن اشاره شده كه فیلم های بی محتوایی اكران می شوند و اتفاقا فروش بالایی هم دارند، اما وقتی جشنواره بعنوان ویترین سال فیلم های سینمایی این جنس از سینما را نادیده می گیرد، كم كم هنرمندان هم از این دایره یا خارج می شوند یا فعالیت شان روز به روز كمتر می گردد. امسال و در آستانه سی و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر اخبار سینمایی را كه پیگیری می نماییم و فیلم هایی كه به دفتر جشنواره رسیده اند را می بینیم، چشممان به انبوهی از آثار اجتماعی و حتی تلخی برمی خورد كه به نظر می رسد سیاست جشنواره اثرگذار بوده و خبری از حضور ژانرهای مختلف نیست و در این میان كمدی ها هم هر روز كم رنگ تر از روز گذشته می شوند. 5858
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب