بشنوید، آنچه مادران امروز فراموش كرده اند
آبی طرح: مادران ایرانی از دیرباز برای كودكانشان لالایی می خواندند؛ لالایی هایی كه خبرهای خوبی به بچه ها می داد؛ مثل مژده رسیدن بهار، بازگشت پدر، طول عمر، سلامتی و...؛ لالایی هایی كه این روزها منسوخ شده اند و دیگر كمتر مادری است كه برای خواباندن كودكش لالایی اصیل زمزمه كند.
«لالایی»، آهنگ یا شعری آرامش دهنده است كه معمولا برای كودكان پیش از خواب خوانده می گردد. در واقع هدف لالایی خواندن، آرامش دادن به كودكان است و اینكه بتوانند راحت تر و زودتر بخوابند. در نتیجه لالایی ها بیش از همه ساده و تكراری هستند؛ لالایی هایی كه می توان آنها را در هر فرهنگ و در همه دوره های باستانی یافت.
علت همه گیر بودن، دلنشینی و اهمیت لالایی، ساخت ساده و محتوای عاطفی آن است كه خواندن این نواها را برای همه مادران ممكن می سازد. برای همین هر مادری، بدون توجه به اینكه شاعر، نوازنده یا آهنگساز باشد، می تواند از روی طبیعت خود و با عشقی كه به فرزندش دارد با شعر برای فرزندش درد دل كند و برایش آواز بخواند.
یكی از اولین لالایی های مكتوب تاریخ بشر، سنگ نوشته ای به خط میخی مربوط به 4000 سال پیش است كه در عراق كشف شده است. با وجود اینكه این لالایی برای خواباندن كودك خوانده می شده اما محتوای آن، ترسناك و دور از تولید حس آرامش است زیرا در آن كودك را از تولید سر و صدا و مزاحمت برای دیو خانه می ترساند و به كودك اخطار می دهد كه در صورت ساكت نشدن، دیو او را خواهد خورد!
اما در مناطق مختلف ایران، گوناگونی موسیقی، كلام، نوع صدا و تحریر، مقام ها و فراز و فرودها در لالایی ها در نتیجه گوناگونی آب و هواست. برای نمونه در مناطق كوهستانی یا عشایر مرزنشین، لالایی جنبه حماسی دارد. مثلا در كردستان بچه را به شكار و سواركاری تشویق می كنند تا پهلوان و قوی بشود: «من می خوام سوار اسب بشی، آهو شكار كنی...» یا «بغداد مثل یك لیمو در دست توست یعنی قدرت داری».
اما در مناطق كویری كه سرسبز نیستند و مردم آنجا زندگی آرام تری دارند، صحبت از گل و گیاه در لالایی برای آنها مهم هست اما درون مایه همه این لالایی ها دعا و ابراز محبت مادر به فرزند است.
البته در برخی از لالایی های ایران، مادر صدای خویش را بدون گفتن شعر به كودك منتقل می كند؛ مثلا می گوید: «لاوَه لاوَه كَم، هُو هُو هُو هُو هُو هُو»
لالایی ها در عین حال كه بیان حس مادرانه را در خود دارند و اعتماد و اطمینان تنها نبودن را به كودك منتقل می كنند تا احساس امنیت كرده و به خواب رود از نظر موسیقی هم دارای اهمیت هستند. بیشتر لالایی های ایران با آواز دشتی و گویش دشتستانی در دستگاه شور زمزمه می شوند زیرا بیشتر مادران، موسیقی دان یا آهنگساز نیستند اما وقتی نغمه ای را زمزمه می كنند، موسیقی آن در دشتی و دشتستانی است.
در ادامه، تعدادی از زیباترین لالایی های ایرانی را كه با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازار موسیقی انتشار یافته است می شنوید؛ شاید با شنیدنشان یاد نغمه های كودكی تان بیفتید.
۱) لالایی ـ اثر حسین علیزاده ـ آلبوم «لاك پشت ها پرواز می كنند» ـ ناشر: ماهور
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی كند.
فایل آن را از اینجا دانلود كنید: audio/mp3
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب