نگاهی به عهدی كه معماران و هنرمندان بستند
چشم بافت تاریخی تهران روشن!
آبی طرح: سینماگران، معماران و هنرمندان با امضای تفاهم نامه ای تعهد كردند، دست كم بخشی از بافت تاریخی تهران را احیا كنند. جریانی كه پس از سال ها فكر و خیال و رویا شاید به ذهن میراث فرهنگی هم نمی رسید كه چطور می تواند وارد این گود شده و بافت تاریخی تهران را نجات دهد.
به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، بافت های تاریخی در كشور، هر كدام فرصتی مناسب برای احیای زندگی بومی و بازگرداندن زندگی اصیل گذشته مردم به آن ها هستند، زندگی كه امروز در كمتربافت تاریخی به خصوص در تهران می توان مشاهده كرد، شاید بنابراین هنرمندان و معماران قصد كردند مقصد بعدی پروژه های خویش را به بافت تاریخی تهران ببرند.
اقدامی كه چند سال پیش محمدباقر قالیباف در دوره مدیریت اش در شهرداری تهران به سمت آن خیزبرداشت و حتی خواست در خانه ی تاریخی "مهربان" در گذر میرزا محمود وزیر زندگی كند، اما حرف اش در حد مرمت خانه باقی ماند.
و اكنون تعدادی از هنرمندان در رشته های مختلف هنری قصد دارند نه این كه راه قالیباف را ادامه دهند، بلكه با برنامه ریزی مناسب در قالب طرحی بزرگ تر، پخته تر و كارشناسی شده تر، به همین منظور هم با امضای تفاهم نامه ای بین سازمان عمران و به سازی و بافت های شهری و یك بخش خصوصی یعنی دفتر مهندسی "اردیبهشت مهرآزان" بعنوان نماینده این هنرمندان، این راه را آغاز كردند.
بهروز مرباغی، معمار و عضو انجمن مفاخر معماری ایران نماینده بیش از ۱۲ انجمن و تشكل صنفی و هنری است كه با امضا و تبادل تفاهم نامه با هدف استقرار و فعالیت معماران، هنرمندان، مجموعه داران و سایر متقاضیان بالقوه در محله سیروس شهر تهران، مقرر است پیگیر احیای محله و فعالیت مستمر این گروه از هنرمندان در بافت تاریخی محله سیروس تهران باشد.
او پس از برگزاری جلسه ی امضای تفاهم نامه در مورد نحوه ی انجام این كار و پیگیری این اتفاق به خبرنگار ایسنا توضیح می دهد.
وی می گوید: "شركت بازآفرینی شهری" زیر نظر "معاونت وزارت راه و شهرسازی" ساختار جدید "شركت مادر تخصصی عمران وبهسازی بافت های شهری" است كه تفاهم نامه ای با شركت مهندسی "اردیبهشت مهرازان" با عنوان _نماینده معماران، هنرمندان و مجموعه داران_ تفاهم نامه ای در حضور مدیرعامل خانه سینما و ده سازمان و نهاد امضا كرد.
به گفته ی او مقرر است این بخش خصوصی بعنوان دبیرخانه عمل كند تا در جهت برنامه ملی بازآفرینی شهری و با هدف ارتقای كیفیت زیست محله سیروس، ارتقای منزلت اجتماعی محله، افزایش مشاركت عمومی، در جهت بهبود شرایط زندگی در محل و كمك به غنای معماری و شهرسازی اصیل ایرانی اسلامی با استقرار و فعالیت هنرمندان و معماران و مجموعه داران در محله، در ارتقای منزلت اجتمای آن بكوشد.
این معمار محله سیروس شهر تهران را در موقعیت جغرافیایی شمال؛ "خیابان ۱۵ خرداد"، جنوب؛ "خیابان مولوی"، شرق؛ "خیابان ری" و غرب؛ "خیابان مصطفی خمینی" می داند و ادامه می دهد: شركت بازآفرینی شهری ایران، حدود ۱۵۰ پلاك یا زمین در محله سیروس در اختیار دارد كه حدود ۱۵ سال پیش تملك شده اند. چندین سال پیش، خانه هایی را خریداری و سپس تخریب كردند، ازاین رو خیلی از این پلاك ها بصورت زمین مسطح است.
وی با بیان این كه برنامه ی وزارت راه و شهرسازی برنامه ای با نام بازآفرینی شهری است كه ۹ بُعد با خصوصیت هایی مانند وجوه اجتماعی و فرهنگی را در برمی گیرد؛ اظهار می كند: تاكید این طرح بر محله است. پیش از این، تاكیدها بر كالبد بود. یعنی می گفتند در فلان منطقه دیوار و زمین را تمیز كرده و یك پیاده رو درست كنید خوب می گردد. اما اكنون به این نكته رسیده اند كه محله ها، آدم ها و جامعه مهم اند.
او این نكته را از جانب جامعه معماران، مجموعه داران و هنرمندان اعلام می كند كه اعضای این گروه معتقدند اگر گروه های مرجع به این بافت ها نروند، آن ها زنده نمی شوند.
هنرمندان با خریداری هر پلاك آن ها را احیا می كنند
این معمار ومدرس دانشگاه آزاد ادامه می دهد: اكنون برپایه تفاهم نامه ی امضا شده، ما بعنوان گروه های مرجع و پیشاهنگِ معمار و هنرمندِ خانه سینما و تئاتر و موسیقی و مجموعه دارها، به این بافت می رویم تا گالری و موزه احداث نماییم. دفتر معماری بزنیم و احیانا همان جا زندگی نماییم.
وی تاكید می كند: اكنون به صورت مشخص برای ۶۶ پلاك از بیش از ۱۰۰ پلاك موجود، در حال برنامه ریزی هستیم تا هر پلاك را یك معمار، موزه دار، نقاش، هنرمند یا سینماگر خریداری كند، با طراحی فضا، داخل آن برود و گالری یا دفتر معماری خویش را برپا كند. تمام این روند به هزینه و سرمایه شخصی آن ها خواهد بود.
مرباغی انجام این كار را بسیار مهم و سخت می داند و ادامه می دهد: تنها راه نجات بافت های تاریخی ایران انجام این كار است.
او با بیان این كه پهنه ی محله ی سیروس در گذشته با نام "چاله میدان" شناخته می شده و به قول خیلی از افراد موطن موسیقی پاپ ایرانی بوده به این معنا كه موسیقی محلی تهرانی را به این نقطه ربط می دهند و حتی نام این افراد را "مطرب های سیروس" گذاشته بودند، می گوید: در این تعداد پلاك فقط سه خانه ی تاریخی باقی مانده كه اكثرا متعلق به پهلوی اول هستند و حتی یكی از آن ها كه در بن بست "فال قرآنی" و در گذر مرادخانی قرار دارد با وجود زیبایی خیره كننده اش متاسفانه اكنون به زباله دانی تبدیل گشته است.
وی به وضعیت امروز پلاك های بایر در این منطقه اشاره می كند كه باید برپایه اصول معماری ایرانی ساخته شوند و می افزاید: كمیته معماری از این گروه، طرح های معماری را تائید می كنند و بعد از آن، این طرح ها روی زمین ها پیاده می شوند.
پردیس "معماری معاصر ایران" در محله سیروس تهران
او با بیان این كه میراث فرهنگی هم در این پروژه احیانا نقش خواهد داشت، ادامه می دهد: می خواهیم كاری نماییم كه حتی اگر از ۶۶ پلاك موجود فقط ۳۰ پلاك ساخته شود، همان ها به "پردیس معماری معاصر ایران" تبدیل گردد، یعنی هر كدام از آن پلاك ها را یك معمار صاحب امضا طراحی كند.
وی با تاكید بر خرید هر كدام از این پلاك ها توسط یكی از سینماگران، تئاتری ها، نقاش ها یا معماران و ساخت آن ها برپایه اصول معماری ایرانی و تاریخی؛ می گوید: برپایه برنامه ریزی های انجام شده و افق آرمانی این طرح در بازه ی زمانی پنج ساله، ۱۲۰ تا ۱۳۰ واحد ساخته می گردد و حتی اگر نتوان به آن تعداد واحد رسید، دست كم پس از این مدت حدود ۶۰ پلاك داریم كه كافه ی معماری، موزه با كاربری های مختلف مانند خط و نقشه های تاریخی، گالری نقاشی وكاربری های دیگر است و همگی آن ها برپایه معماری امروز ایران طراحی شده و امضا دارند.
این خانه ها بساز و بفروش نیستند
مرباغی ادامه می دهد: قرار نیست این بناها از جنسِ بساز و بفروش باشند، آن ها ارتفاع زیادی ندارند و متناسب با اصول بافت تاریخی و معماری امروز ایران ساخته می شوند.
چرا "اودلاجان" را انتخاب نكردند؟
"اودلاجان" یكی از مهمترین بافت های تاریخی باقی مانده در دل تهران قدیم است، بافتی تاریخی كه چند هكتار آن در دوره ی رئیس پلیسی محمدباقر قالیباف در تهران در سال های گذشته به بهانه ی اجرای طرح "خانه های خالی از سرنگ" تخریب شد و بخش عمده ی دیگر این بافت امروز انبار كالاهای تولیدی است كه به حال خود رها شده اند، اما چرا این گروه از معماران و هنرمندان كه تا این حد دغدغه ی احیا و حفاظت از بافت های تاریخی را دارند، سراغ "اودلاجان" نرفتند؟
مرباغی؛ در پاسخ به این پرسش به ایسنا می گوید: ما ابتدا از اودلاجان آغاز كردیم. هم خانه های تاریخی را دیدیم و هم پلاك های روی زمین ریخته را. آقای سعادتی كه در آن زمان قائم مقام منطقه ۱۲ تهران بود، به همراه چند نفر دیگر مانند مهندس عابد ملكی شهردار منطقه ۱۲، وارد این بحث شدند، معطلی های زیادی به دنبال آورد كه متاسفانه با شورای شهر جدید هم وضعیت بدتر شده است. از كلام این مسئولان متوجه شدیم كه اگر «می خواهیم یك پلاك را بگیریم و بسازید و گالری نماییم، تشریفات اداری اش یك سال طول می كشد...»
پهنه ی"برازجان" در دستور كار بود، اما...
وی ادامه می دهد: به نظر می رسد رابطه های بسیار پیچیده ای بوجود آورده اند، در عین حال كه اصلا كاری غیرضروری است. به نظر می رسد این قوانین و رابطه ها را برای جلوگیری از فساد وضع كرده اند، در حالیكه معتقدم این نوع اقدامات خود عامل فساد است. ازاین رو پس از مذاكرات زیاد، به توافق رسیدیم و توافق نامه ای امضا كردیم تا یك پهنه بزرگ به اسم پهنه "برازجان" را به پردیس هنری فرهنگی مركز تهران تبدیل نماییم.
این عضو انجمن مفاخر معماری ایران؛ با اشاره به كلیت پروژه كه فضای مناسبی را در یكی از مهمترین بخش های بافت تاریخی تهران تولید می كرد، اظهار می كند: در آن زمان آقای عابد ملكی گفت یك ماه دیگر انتخابات شهرداری هاست، هر چیز كه امضا كنم آن را رد می كنند، در نهایت طرحی ماند كه هنوز اجرائی نشده است.
مرباغی با اشاره به صحبت های سعید ایزدی در دورانی كه بعنوان معاون وزیر و مدیر عامل شركت عمران و بهسازی شهری فعالیت می كرد، مبنی براین كه «اگر كسی در بافت های فرسوده سرمایه گذاری كند، از ان حمایت می كنیم»، ادامه می دهد: با این اتفاق به او گفتم كه «چرا به انبوه سازان امتیاز می دهید و به معماران و هنرمندان در این زمینه امتیازی نمی دهید» كه پس از این صحبت در نهایت با به وجود آمدن این گره در اودلاجان؛ به سمت "چاله میدان" رفتیم.
بافت تاریخی تهران به تولید ارزش نیاز دارد
این معمار تاكید می كند: ما واقعا می خواهیم در بافت تاریخی فعالیت نماییم، آن ها سیستم اداری پیچیده ای دارند، خوشبختانه اكنون آقای سعادتی جزو كسانی است كه فعالیت می كند تا این گروه از هنرمندان به اودلاجان برود.
مدیر عامل شركت مهندسی اردیبهشت مهرآزان با اشاره به برگزاری جلسه ی امضای تفاهم نامه در این زمینه با حضور افرادی چون سید محمدبهشتی، مدیر عامل خانه سینما، مدیر عامل خانه موسیقی، رئیس هیئت امنای انجمن مفاخر معماری، مدیر عامل انجمن مجموعه داران و آقای ایزدی - معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی – اظهار می كند: در آن جلسه سید محمد بهشتی گفت؛ «مهمترین مساله ما در ایران تولید ارزش بود. تولید ارزش را فقط هنرمندان انجام می دادند. هنرمندان اكنون بار دیگر به بافت تاریخی برگشته اند، به این دلیل مهم است كه بافت تاریخی نمونه ای از ایران باشد.»
او تاكید می كند: با امضای این تفاهم نامه، از شنبه ۲۹ اردیبهشت، فعالیت اجرائی در این زمینه آغاز می گردد كه پیشاپیش برای حدود ده پلاك از این خانه ها طراحی شده و كاربری آن ها مشخص شده است و در واقع از هفته ی آینده شاهد این خواهیم بود كه در محله ی سیروس موزه و دفتر مشاركت تولید شود.
وی هچمنین به صحبت های نوربخش مدیر عامل خانه موسیقی اشاره می كند كه تاكید كرده؛ «در موسیقی "رزونانس" و "دیزونانس" داریم، زمانی كه نت را خارج از هارمونی می زنیم، ایزونانس می گردد. این نمونه را می توان برای شهر تهران هم مثال زد، تهران هم اكنون در حالت "دیسونانس" است و هنرمندان باید تلاش كنند با رفتن به بافت تاریخی به آن تعادل ببخشند یعنی "كنسونانس". مطبوع و دلنشین.»
وی در بخش دیگری از صحبت هایش به نقل از ایزدی، معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی تاكید می كند: «تمام مساله ما این است كه از تعادل خارج شده ایم، محله سیروس از تعادل خارج شده است و ما باید به آن تعادل بدهیم. در واقع هنرمندان، معماران و گروه های مرجع مانند مجموعه دارها می توانند این كار تعادل را ببخشند.»
مردم می خواهند به زندگی اصیل گذشته برگردند
او به سرانجام رسیدن این طرح را در چارچوب تفاهم نامه و مقررات و قوانین موجود، الگویی می داند كه می تواند در دیگر شهرها هم اجرائی شود و ادامه می دهد: تصور می گردد در بازه زمانی سه تا چهارسال، حدود ۶۰ پلاك متروك و مخروب این محله توسط این گروه تبدیل به نمونه های فاخر معماری شود.
این معمار و مدرس دانشگاه از مهم ترین خواسته های اهالی منطقه ی سیروس را بازگشت به زندگی اصیل و مطلوب گذشته دانست و ادامه داد: خیلی از قدیمی های محل هنوز در این منطقه حضور دارند كه امیدواریم با رغبت معماران، هنرمندان و مجموعه داران به استقرار و فعالیت در محله، موج خروج از این منطقه تاریخی متوقف می گردد.
به گفته ی این عضو انجمن مفاخر معماری ایران؛ در ماه های گذشته، حدود سی گفتگوی تصویری با بزرگان و قدیمی های محله، مدیران و كارشناسان، معماران و هنرمندان انجام شده تا زمینه مناسبی از خواسته ها و نیازها تصویر شود.
سمیه ایمانیان - ایسنا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب