موسیقی مازندران ریشه در دوره ساسانی دارد!
آبی طرح: یک پژوهشگر موسیقی اقوام معتقد می باشد که آثار باستانی به دست آمده در منطقه مازندران ثابت می کند که موسیقیِ مازندران قدمتش به دوران ساسانیان برمی گردد.
به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، عبدالرضا مجدی در برنامه «اینجا چراغی روشن است» که از شبکه رادیویی گفت و گو پخش می شود، ابتدا به تشریحِ قدمت و پیشینه باستانی خطه شمال کشور پرداخت و اظهار داشت: برخی تپه های باستانی در گرگان، ما را به هزاره چهارم می برد که به ۶ هزار سال پیش باز می گردد. در این نقطه رابطه ای قدیمی میان سمنان و مازندران می یابیم و در نواحیِ مختلف و ادوار مختلف، نمایانگرِ هزاره ای کهن است. «ترنگ تپه» باستانی گرگان مُبَین وجود بازی های آئینی در گذشته است و از دیگر سو به شمال خراسان می رسیم که ارتباطی با ماوراء النهر داشته و از دیگر سو، با گیلان در تماس است.
مجدی اشاره کرد: شمال کشور از دیگر سو با نواحیِ شمال تهران مرتبط می باشد و بدین جهت می توان گفت با یک فرهنگ و اثری طبیعی رو به رو هستیم که به هزاره های پیش از میلاد باز می گردد و ما آنرا بعنوان سافلِ خاکستری می شناسیم و نشانه های آن در شمیرانات و تپه قیطریه نمود دارد. از این روست که این نقطه از تهران، با مازندران قرابتِ بسیار زیادی دارد که نشان دهنده ی قدمتِ این مناطق است. از طرفی می دانیم که در آن روزگاران ساز حتما وجود داشته و کرنای پوست درختی که در مازندران ایجاد می شود، همچنان قدمتی مشخص و معین پیدا نکرده است.
این پژوهشگر اظهار داشت: همان گونه که موسیقی در گیلان و رشت رواج داشته و موزیسین های این خطه در دربار شاه حضور می یافتند، امکان ندارد که موسیقی در مازندران وجود نداشته باشد. در این جا بشقابی از جنس نقره در دست است که متعلق به ساری بوده و چهار نوازنده را نشان میدهد و به دوره ساسانی باز می گردد. پس اگر تاریخِ این خطه را جستجو نماییم، شواهدی از موسیقیِ درباری متعلق به دوره ساسانیان را کشف می نماییم.
بگفته مجدی طیف موسیقایی مازندران از آذربایجان و تالش شروع شده که حتی تعاملاتی با اقوام کرد و بلوچ داشته و این روند به غرب مازندران می رسد که تعاملی با شرق گیلان دارد. در ادامه به موسیقی مرکز مازندران می رسیم که برآیند موسیقیِ اصیلِ مازنی است و تا شرق ادامه یافته و با غربِ خراسان و ترکمن صحرا و گلستان پیوند می خورد.
نغمه شالیکارهای شمال
در ادامه برنامه رضا دیوسالار با اشاره به قطعه ای که جز اثرات ماندگار زنده یاد «فیوض زاده» است، اظهار داشت: این کار متشکل از سرنا و دهل است که در موسیقی مراسمی(مربوط به مراسم های مختلف مانند عروسی ها و... ) مازندران کاربرد داشته است. ملودی این کار، پیش نوازی یا پیش نمازی بوده است؛ به شکلی که وقتی در گذشته قصد برگزاری عروسی ها را در دهکده و روستاها داشتند، با این نغمات، پیش از اذانِ مغرب آبادی (اهالی روستا) را خبر می کردند.
وی ادامه داد: بعد از به صدا درآمدنِ بانگِ اذان مغرب اندکی سکوت می شد و با به جا آوردن فریضه نماز، ادامه عروسی را پیش می گرفتند. زندگی دامپروری و کشاورزی و بطور کلی کاشت، داشت و برداشت، همیشه با موسیقی و ساز همراه بوده است. در این بین وجود ساز و سرود در خطه مازندران اثبات شده است و در این عرصه دانش بسیار داشتند و گروههای سرودشان حکایت از نوعی نظام مندی دارد.
دیوسالار اشاره کرد: در عین حال ۸۰ درصدِ زندگیِ امروز در خطه مازندران برآمده از موسیقی و سروده های گذشته است. زندگی دامپروری شامل کوچ دام از ییلاق به قشلاق بوده و در بعضی نقاط جلوه ای دیگر داشته و این سبکِ معیشتی با ساز همراه بوده است.
وی افزود: حتی در زمینه کشاورزی، گاه به اندازه یک فرد کشاورز برای یک نوازنده دستمزد تعیین می کردند تا شالیکاران به وَجد آمده و سختی کار را فراموش کنند. اگر خوش نشینان نقاط ویلاییِ مازندران و نوعِ خاصی از موسیقی که این طیف ایجاد می کنند را نادیده بگیریم، فرهنگ موسیقیِ کوچ هنوز هم در مازندران دیده می شود.
این پژوهشگر اظهار داشت: هرچند کشاورزی از دِرو به برداشتِ مکانیزه بدل شده است، اما موسیقی از گذشته بوده و هست و هم اینک جوانان و نوجوانان، بی آنکه گاو دوشیده باشند و چوپانی کرده باشند، به سازهای کهنِ این خطه علاقمند هستند. جوانان مازنی این ساز و نغمه ها را فرا می گیرند و از رپرتوارها به گونه ای خوب در ارکستر استفاده و مبادرت به سازبندی می کنند.
این نوازنده و مدرس موسیقی در مصاحبه با رادیو گفت و گو، مراسم آیینی، شادمانه ها، دلنوازی و نواختن برای گوسفندان را جزئی از آدابِ موسیقیایی مازندرانی دانست که همچنان زنده و پویاست و به کار گرفته می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب