شادروان زیر ذره بین منتقدان
به گزارش آبی طرح در سومین روز از چهلمین جشنواره فیلم فجر، منتقدان سینما نقدهای خویش را درباره فیلم «شادروان» به مخاطبان عرضه کردند؛ آنان بر این باور هستند که بار این فیلم روی موقعیت های کُمدی است و هر چند آخر خوبی نداشت اما گریم نمکین بازیگران، ساختگی و مصنوعی نبود.
به گزارش آبی طرح به نقل از خبرگزاری ایرنا، جشنواره فیلم فجر از بامداد دوشنبه ۱۱ بهمن ماه به چهلمین سال خود وارد و در قد و قامت جوانی پرتجربه میزبان علاقه مندان به سینما شد. اگر اکران فیلمها و حواشی در ارتباط با این فستیوال بزرگ ملی سینما را فاکتور بگیریم، یکی از مهم ترین بخش های این جشنواره، نقدهای منتقدان و کارشناسان به این جشنواره است که حال و هوای متفاوتی به این رویداد می دهد.
در ادامه به چند نقدی که در سومین روز جشنواره نگاشته شد، می پردازیم.
بار شادروان روی موقعیت های کُمدی
شادروان می توانست یک فیلم درام داستانی جذاب و پرنشاط در جشنواره فیلم فجر باشد که حالا بخاطر نداشتن داستان قوی و گره ای که بتواند فیلم را سرپا و پرکشش نگه دارد، بار خویش را روی موقعیت های کمدی گذاشته و با خلق لحظات خنده دار مخاطب را با خندیدن همراه خود می کند.
به نظر می رسد موقعیت سازی و فقط تمرکز برای داشتن موقعیت های شاد و خنده دار، دلیلی برای ساخت فیلم شده است. بخصوص آن که نهاد پشتیبان فیلم هم توجه جدی بر محتوا و کار فرهنگی دارد. ازاین رو ساخت فیلمی برای ایجاد نشاط در جامعه در اولویت قرار می گیرد اما پرداخت فیلمنامه و داستان مورد، به صورت جدی خیر. شادروان پیش از این که بخواهد در فیلم و کارگردانی مورد نقد قرار بگیرد، به خاطر فقدان یک داستان و درام مورد نقد است.
کمدی موقعیت از منظر نگارنده، سخت و در عین حال قابل درک ترین کمدی هاست که اجرای خوبش می تواند تضمینی برای یک فیلم ماندگار باشد. شادروان در یک سوم آغازین خود یک کمدی موقعیت است. موقعیت هم از دل تم فقر و مبحث پول می آید. خانواده ای که کارت پدر مرحوم شان مسدود شده است و حالا برای پول باید تلاش کنند و به این در و آن در بزنند.
مسائل عقلانی و منطق سازی برای چنین موقعیت هایی فانتزی و لحن کمدی را کمرنگ می کند. ازاین رو در رویارویی با شادروان نباید علت و معلول یک درام واقع گرایانه را معیار قرار داد و درباره شبکه استدلالی متن سخن گفت.
بیان مفاهم سیاسی با تلخ ترین شکل ممکن
فیلم سینمایی شادروان عنوان دومین اثر حسین نمازی است که با نظر هیأت انتخاب چهلمین جشنواره فیلم فجر به این دوره از جشنواره راه یافته است. اثری در ژانر ملودرام اجتماعی که هر چند در ظاهر به صورت کمدی و طنز موقعیت به بیان مشکلات خانواده ای فقیر و حاشیه نشین می پردازد، اما مفاهیم سیاسی خویش را آن هم به تلخ ترین شکل ممکن در لابه لای دیالوگ های طنازانه بازیگران خود به جان مخاطب این اثر حقنه می کند.
در این میان شاید بتوان گفت تنها خصوصیت مثبت شادروان این است که فقر را دست مایه حقارت خانواده ایرانی نکرده و خانواده باباقلی که در حاشیه شهر تهران زندگی می کنند، هرچند به لحاظ مالی در تنگنا هستند اما همچنان می خواهند عزت خویش را حفظ کنند، تا مبادا اقوام و فامیلی که برای تشییع پیکر پدرشان آمده اند این مورد را بفهمند.
اگرچه افراط، تفریط، اغراق و ناهماهنگی از اصلی ترین مولفه های یک اثر گروتسک است که با یک پس زمینه سیاه و تلخ، حرف های جدی خویش را با بیانی متفاوت به مخاطب خود عرضه می دهد اما در دومین ساخته حسین نمازی این مولفه ها به خوبی در کنار هم نمی نشیند و فیلم چندان جدی به نظر نمی رسد. فیلم بیشتر از آنکه مخاطب را به سمت و سوی یک فضای متضاد و ناهمگون اما حساب شده و هدفمند سوق دهد، در یک روایت آشفته اسیر می کند. آنچه مسلم است در شادروان بیشتر از آنکه موقعیت بوجود آمده مخاطب را درگیر کند، این شوخی های کلامی است که با تکه پرانی خویش را نمایان می کند و چندان عمیق نمی گردد.
شادروان آخر خوب نداشت
فیلم شادروان همه چیز داشت به جز یک آخر خوب. کار جدید حسین نمازی در روز دوم جشنواره چهلم فجر، نکته های مثبت زیادی داشت. مهم ترین هم این بود که خود زندگی بود. برای خنداندن، ادا نداشت. برای عشق ورزیدن، قیافه نمی گرفت. به منظور زندگی کردن، بهانه نمی خواست.
این فیلم درباره زندگی یک خانواده پنج نفره ای است که زیر خط فقر زندگی می کند. مشکلی برای آنها به وجود می آید که نمی توانند به دارایی های اندک پدر در کارت بانکی اش پی ببرند و برای این کار دست به کارهایی می زنند اما اغلب آنها ناموفق است. خط داستانی شادروان، تلخ است، چون که فقر، اصولاً مبحث تلخ و آزاردهنده ای است، اما در این فیلم، کارگردان چهره ای انسانی و واقعی تر از فقر نشان داده است که با آن، تماشاگر به خنده میهمان می شود. لودگی و ادا و اطوار در کار نیست. همه شخصیت ها، مابه ازای بیرونی دارند و باورپذیرند.
گریم نمکین بازیگران
گریم بازیگران، دوست داشتنی و نمکین است. ساختگی و مصنوعی نیستند. شخصیت اصلی که نادر نام دارد (سینا مهراد)، شخصیتی جالب اما آشنا دارد. بقیه هم. حتی رویا تیموریان که نقش مادر خانواده را بازی می کند هم، نقشی قابل دفاع دارد و از آن کاراکتر غالب اش که زنی از طبقه متوسط و یا بالا، دیگر نشانه، میمیک یا اکتی دیده نمی گردد. زنی رنج کشیده اما استوار و آبرومند است. تلفیق معضلات جامعه ایرانی و افغانستانی در این فیلم، پیام شریف و ارزشمندی را با خود دارد؛ ما هر دو ملت، یک خانواده ایم که از هم جدا افتاده ایم.
اغلب صحنه های شادروان به رغم تلخی های بسیار، خنده و شیرینی دارد و این شیرینی، از بازی های خوش حس ریشه دارد. با این وجود، آخر فیلم، تلخ و گس بود که با روند کلی فیلم، مغایرت داشت. کارگردان عامدانه این گونه کار را به پایان رساند تا مخاطب را علاوه بر غافلگیری، به تفکر بیشتر هم وادار کند. اما واقعاً می شد با همان شیرینی غالب داستان، فیلم را به پایان رساند و همچنان هم غافلگیر شد و اندیشه کرد.
پدر یک خانواده پرجمعیت حاشیه نشین که از طریق فروش سبزی خوردن امرار معاش می کنند بر اثر افراط در مصرف نان خامه ای! می میرد و اعضای خانواده که برای ترخیص او از بیمارستان و کفن و دفنش پولی ندارند گرفتار مشکلات زیادی می شوند.
شادروان از سبک گروتسک پیروی می کند
یک ایده خوب و پرداخت متوسط. اثری که می توانست شانه به شانه فیلم اجاره نشین های داریوش مهرجویی بزند اما نتوانست خویش را آن گونه که باید جا بیندازد. در شادروان با خانواده ای مواجهیم که بدبختی و فقر سر تا پای شان را فرا گرفته و به قول معروف از در و دیوار برای شان می بارد؛ در این بین، مسأله مرگ پدر و هجوم اعضای فامیل به خانه متوفی که خودشان وضعیتی به مراتب بدتر از خانواده شادروان دارند، شرایطی را به لحاظ درام نویسی به وجود آورد که در صورت پرداخت مناسب تبدیل به یکی از آثار قابل تامل سینمای ایران می شد.
شادروان یکی از معدود فیلمهای سینمای ایران است که در فیلمنامه و حتی ساختار خود از سبک گروتسک پیروی می کند. در فرهنگ نامه ها در تعریف گروتسک نوشته شده: گروتسک ترکیبی است از اشکال، تصاویر و چهره های زشتی که آراسته شده باشند و این زشتیِ همراه با آراستگی، چیزی عجیب و غریب، ترسناک، خنده دار و غیرواقعی را خلق کند.
به گزارش آبی طرح به نقل از خبرگزاری ایرنا، چهلمین جشنواره فیلم فجر با حضور ۲۲ فیلم در بخش «سودای سیمرغ»، ۱۰ فیلم در بخش «فیلم کوتاه» و هشت فیلم در بخش «مستند» از ۱۱ تا ۲۲ بهمن به دبیری مسعود نقاش زاده در برج میلاد بعنوان خانه جشنواره، برگزار می گردد. فیلمهای این دوره از جشنواره در سینماهای ۳۱ استان در سرتاسر کشور اکران خواهد شد.
چراغ جشنواره فیلم فجر در روز نخست با ۲ فیلم بیرو و مرد بازنده روشن شد و در روز دوم هم فیلمهای علفزار و شادروان به نمایش درآمدند. امروز چهارشنبه ۱۳ بهمن ماه و در سومین روز از جشنواره، ۲ فیلم برف آخر و لایه های دروغ به نمایش درآمد.
منبع: آبی طرح
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب