تحولات فرهنگی و تمدنی عصر آهن در غرب ایران
از مارلیک تا منجل رد پای تمدن های کهن در زاگرس غربی
به گزارش آبی طرح، ایلام دانش آموخته دکترای دیرینه شناسی قبل از تاریخ اظهار داشت: عصر آهن در ایران تنها یک مقطع تاریخی نیست؛ روایت هزاران سال زندگی، مهاجرت و هنر است که در گورستان ها و محوطه های باستانی از زاگرس تا شمال کشور به جا مانده و امروز با جستجوهای علمی باردیگر جان گرفته است.
حبیب الله محمودیان در گفتگو با ایسنا اظهار نمود: باستان شناسان مقطع زمانی ۱۵۰۰ تا ۵۰۰ پیش از میلاد را عصر آهن نام گذاری کرده اند، دراین میان عصر آهن یک، بازه زمانی ۱۴۵۰ تا ۱۱۰۰ پیش از میلاد را در بر می گیرد و برمبنای نتایج دیرینه شناسی خیلی از محوطه ها، گورستان ها و مکانهای باستانی ایران در این دوره دارای استقرار بوده اند.
وی تصریح کرد: اریک اشمیت در سالیان ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۵ و همین طور در سال ۱۹۳۸ در رأس هیئتی از مؤسسه آمریکایی دیرینه شناسی و هنر ایران در دره رومشکان و دره سیمره به کاوش و حفاری پرداخت، او قصد داشت تا اطلاعات دقیقی از گورستان های لرستان به دست آورد و این هیأت موفق شد در خاتون بان لرستان گورهای دارای مفرغ منسوب به مفرغ لرستان را کشف کند، او همین طور در منطقه سرخ دم لرستان به نتایج مهمی دست پیداکرد.
این دیرینه شناس توضیح داد: «اورل اشتاین» بین سالیان ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۵ موفق به کشف استقرارگاه های حسنلو و دینخواه تپه شد، گوی تپه هم به وسیله «برتن براون» مورد بررسی قرار گرفت و آثار متعلق به عصر آهن یک و دو در این مکان باستانی به دست آمد، در سال ۱۹۵۰ در حفاری گنج تپه توفیق یافتند استقرارهای عصر آهن را در این منطقه کشف کنند، این محوطه در سال ۱۹۵۴ توسط پروفسور واندربرگ هم مورد حفاری قرار گرفت و هیأت بلژیکی موفق شد در این فصل ۱۴ گور را مورد حفاری و کاوش قرار دهد. نتایج دیرینه شناسی این هیأت نشانگر فرهنگ عصر آهن یک در این مکان باستانی است.
محمودیان افزود: کایلر یانگ با مطالعه اطلاعات به دست آمده از کارهای دیرینه شناسی خصوصاً سفالینه های ایران در عصر آهن ۱۵۰۰ تا ۵۰۰ پیش از میلاد چند افق سفالی تشخیص داد نکته بسیار مهم در مطالعات او این بود که ایرانی ها از ربع آخر هزاره دوم پیش از میلاد از شمال شرقی ایران به غرب و به منطقه زاگرس مهاجرت انجام شده است. کیل یانگ در گودین تپه به آثار عصر آهن دست پیداکرد و استر وناخ هم در فاصله سالیان ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۷ در نوشیجان تپه حفاری کرد و موفق شد به فرهنگ عصر آهن سه برسد.
این استاد دیرینه شناسی قبل از تاریخ تصریح کرد: دره هیلان در سالیان ۱۹۲۴ تا ۱۹۶۳ به وسیله هیأت دیرینه شناسی دانمارکی به سرپرستی یورگن ملدگارد و هنری برتن مورد حفاری قرار گرفت، در این فصل لایه های عصر آهن در تپه گوران به دست آمد همین طور تپه باباجان در دره دلفان در سالیان ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۸ به وسیله هیأت دیرینه شناسی انگلیسی به سرپرستی کلر گاف مورد بررسی قرار گرفت، این مکان دارای سه مرحله استقراری است که قدیمی ترین آنها در ارتباط با عصر آهن است.
محمودیان اضافه کرد: مهم ترین کارهای دیرینه شناسی در غرب ایران خصوصاً در منطقه پشتکوه صورت گرفت، هیأت دیرینه شناسی بلژیکی به سرپرستی لویی وانبرگ در سال ۱۹۶۵ به بررسی های منظمی در منطقه مبادرت کرد، نتیجه مطالعات این هیأت تقسیم گورستان های لرستان به هفت دوره استقراری است که از هزاره سوم تا میانه هزاره اول پیش از میلاد را شامل می شود.
وی بیان نمود: بررسی ها نشان میدهد تعدادی از گورها در گورستان های بردبل چنار باشی، پاکل گراب، شورابه، گل گل و سرتنگ متعلق به استقرارهای دوره آهن یک هستند و گاه نگاری انجام شده مقطع زمانی ۱۱۰۰ تا ۹۰۰ پیش از میلاد را نشان میدهد و آثار در ارتباط با استقرارهای عصر آهن دو و سه هم در این مکانها و برخی گورستان ها چون تاتو لبان، ورکبود، سرکبود، تجریان و شعله شوری به وسیله این هیأت تاریخ گذاری شده است.
این دیرینه شناس تشریح کرد: در سال ۱۹۶۱ اداره دیرینه شناسی ایران پژوهش های گسترده ای به منظور تکمیل نقشه دیرینه شناسی ایران انجام داد، منطقه شمال کشور همچون این مناطق بود که مورد پژوهش قرار گرفت و نگهبان در این مقطع زمانی به مهم ترین نتایج دیرینه شناسی دست پیداکرد او موفق شد گورستان مارلیک را کشف کند و اشیای بسیار زیادی در این منطقه به دست آورد. نگهبان این آثار را متعلق به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد می داند.
محمودیان اظهار داشت: منطقه گورستان های عصر آهن تا عصر برنز غرب ایران هم اهمیت زیادی دارد، گورستان منجل در ناحیه کوهستانی منجل از توابع چار واقع شده و متعلق به عصر برنز است، این گورستان بزرگ ده ها گور حفاری شده دارد و خاصیت های طبیعی محدوده آن شامل چشمه آب، پوشش جنگلی، زمین حاصلخیز و اقلیم معتدل است. در نزدیکی گورستان معدن زغال سنگ منجل قرار دارد که در گذشته مورد بهره برداری قرار گرفته است همین طور گورستان بان حاجی هم همچون محوطه های مهم این دوره به حساب می آید.
وی اشاره کرد: اریک اشمیت در سالیان ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۵ و همچنین در سال ۱۹۳۸ در رأس هیئتی از مؤسسه آمریکایی باستان شناسی و هنر ایران در دره رومشکان و دره سیمره به کاوش و حفاری پرداخت، او قصد داشت تا اطلاعات دقیقی از گورستان های لرستان به دست آورد و این هیات موفق شد در خاتون بان لرستان گورهای دارای مفرغ منسوب به مفرغ لرستان را کشف کند، او همچنین در منطقه سرخ دم لرستان به نتایج مهمی دست پیداکرد. این دیرینه شناس توضیح داد: اورل اشتاین بین سالیان ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۵ موفق به کشف استقرارگاه های حسنلو و دینخواه تپه شد، گوی تپه هم بوسیله برتن براون مورد بررسی قرار گرفت و آثار متعلق به عصر آهن یک و دو در این مکان باستانی به دست آمد، در سال ۱۹۵۰ در حفاری گنج تپه توفیق یافتند استقرارهای عصر آهن را در این منطقه کشف کنند، این محوطه در سال ۱۹۵۴ توسط پروفسور واندربرگ هم مورد حفاری قرار گرفت و هیات بلژیکی موفق شد در این فصل ۱۴ گور را مورد حفاری و کاوش قرار دهد. محمودیان عنوان کرد: منطقه گورستان های عصر آهن تا عصر برنز غرب ایران هم اهمیت زیادی دارد، گورستان منجل در ناحیه کوهستانی منجل از توابع چار واقع شده و متعلق به عصر برنز است، این گورستان بزرگ ده ها گور حفاری شده دارد و خاصیت های طبیعی محدوده آن شامل چشمه آب، پوشش جنگلی، زمین حاصلخیز و اقلیم معتدل است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب