عملیات شکوفه معامله ای میلیاردی که سرنوشت شاه و آینده ایران را تغییر داد
آبی طرح: رمان «تمرُد» نوشته حامد قربانی که اخیرا از طرف نشر نیستان هنر وارد بازار کتاب شده است داستانی است که در سال ۱۳۵۶، یک سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در بستری سیاسی و اجتماعی اما پیچیده روایت می شود.
این اثر که در قالب رمان جاسوسی نگارش شده، قلمرو قضاوت، رفاقت، خیانت و در نهایت مفهومِ «بازگشت به خویش» را در دنیای پُر تنشِ آن دوران مورد واکاوی قرار می دهد. نویسنده با پرداختن به وقایع مهم و کمتر گفته شده آن سال، نقاب از روابط پنهان و فریب های گسترده ای بر می دارد که در نهایت به تحول عمیق اجتماعی و انقلاب اسلامی منتهی می شود.
در مرکز این داستان، ما با جامعه شبه مدرن مواجه هستیم که درگیر جاسوسی شرق و غرب قرار گرفته است. شاه ایران در دوران اعتراضات و سرکوب و خفقان، با فروش گسترده نفت به آمریکا، آن هم در ازای خرید وسیع تسلیحات نظامی، در تلاش بود تا جایگاه استبدادی خودرا محکم و حفظ کند. این تسلیحات که با قرادادهای فریبکارانه توسط آمریکایی ها انجام گرفت، بخش بزرگی از آن هیچ گاه به ایران نرسید و به صورت غیر مستقیم به کانونی از بحران تبدیل شد.
شخصیت مؤثر داستان، یک «آنوسی» یا همان «یهودی مخفی» است که سالها در دل تحولات اجتماعی و سیاسی قرار داشته است. فردی که هویت خودرا مخفی کرده و حتا فرزندش را هم به خدمت نظام سلطه درآورده است. کاری که در نهایت به اجرای ماموریت در عملیات شکوفه یعنی همکاری مشترک ایران و اسرائیل برای ساخت موشک های دور بُرد می رسد. عملیاتی که اسرائیل یک میلیارد دلار از ارزش تسلیحاتی اش را در ازای معامله بزرگ نفت ایران به کار گرفت؛ اما در واقع فریب و کلاه برداری بزرگ از شاه بود. یعنی ایران در جریان این پروژه برعکس تصورات شاه و وزرایش، تنها به تکنولوژی از رده خارج دست می یافت و اسرائیل در راستای تامین منافعش هم به نفت ایران می رسید و هم نسل جدید تسلیحات اختصاصی خودرا می ساخت. به همین خاطر شخصیت اصلی داستان در شرایطی حساس و پُر از فریب قرار می گیرد و با انتخاب هایی دشوار مواجه می شود که در نهایت هویت واقعی او و چالش های درونی اش را آشکار می سازد.
درونمایه رمان «تمرُد» بطور مستقیم با درونمایه انقلاب اسلامی هم راستا است. برای اینکه این رمان در تلاش است تا مفهومی از «بازگشت به خویش» را به تصویر بکشد. مفهومی که به انسان گرفتار در جامعه شبه مدرن یادآوری می کند تا در درون خویش و در تعامل با اجتماع، میبایست در مقابل فرامین نیروهای استثمارگر تمرُد کند و به اصل و هویت خود برگشت داشته باشد. در واقع چنین عبارتی دو جنبه دارد. نخست سرپیچی از دستورات الهی و دوم نافرمانی از شیطان و نیروهای اهریمنی که در قالب قدرت های سلطه گر و تمامیت خواه نمایان می شوند. این رمان نیز به هر دو جنبه ی مفهومی آن پرداخته است.
«تمرُد» نه فقط یک رمان جاسوسی ـ تاریخی است، بلکه تامل عمیق در باب هویت، انتخاب های اخلاقی و معنای وفاداری است. شخصیت ها در این داستان در تلاشند تا میان هویت های پنهانی و حقیقی خود تصمیم بگیرند و در نیرنگستان دنیا، به جست و جوی حقیقت و آزادی بپردازند.
عملیاتی که اسرائیل یک میلیارد دلار از ارزش تسلیحاتی اش را در ازای معامله بزرگ نفت ایران به کار گرفت؛ اما در واقع فریب و کلاه برداری بزرگ از شاه بود. نخست سرپیچی از دستورات الهی و دوم نافرمانی از شیطان و نیروهای اهریمنی که در چارچوب قدرت های سلطه گر و تمامیت خواه نمایان می شوند.
منبع: abitarh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب