امر به معروفی که باعث تنفر شود، حرام است
به گزارش آبی طرح، مبلغ نوشت: از شیخ طوسی تا امروز فقهای بزرگ ما قاعده ای به نام «حرمت تنفیر» دارند. بهره برده اند گفته اند اگر امر به معروف و نهی از منکر باعث دین گریزی و نفرت پراکنی شد، معنا ندارد که این کار را بکنید.
به گزارش «مبلغ»- آیت الله سید محمدعلی ایازی در مراسمی که پنجم آبانماه سال جاری بمناسبت بزرگداشت شهادت مصطفی خمینی فرزند امام راحل برگزار شده است در سخنانی به اهمیت توجه به عقل در تفسیر قرآن پرداخته است:
تفسیری که آیت الله حاج آقا مصطفی خمینی نوشته اند فقط سوره حمد و 40 آیه از سوره بقره، اما در پنج جلد است. یعنی اگر به لحاظ کمیّت آیات در نظر بگیریم، شاید مقایسه شود با اغلب تفاسیری که نوشته اند و یک سوم یک جلد تفاسیر مفصل را ایشان در پنج جلد نوشته اند. طبعا این پرسش را به وجود می آورد که خصوصیت های این تفسیر چیست؟
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات ضمن اشاره به این که همواره تفسیر مرکب از سه جهت خود متن، مؤلف و مفسر است، اضافه کرد: در یک قرن گذشته مباحث جدید، متنوع و نوآوری مستند به قرآن توسط تحلیل گران عرضه شده که در گذشته اصلا چنین چیزی نبوده است. راغب اصفهانی تفسیری به نام «جامع التفاسیر» دارد و در مقدمه چهارمش می گوید «هرکسی دانش بیشتری داشته باشد، استفاده اش از قرآن بیشتر است»؛ و این را بعنوان یک قاعده مطرح می کند و می خواهد بر مبنای آن بگوید مفسر نمی تواند از دانش های مختلف بی نیاز باشد.
وی با تاکید بر این که خصوصیات اخلاقی فرد در نگاه فهم او تاثیر دارد، خاطرنشان کرد: کتاب اختلاف الحدیث آیت الله سیستانی در رابطه با معیار حجیّت خبر واحد بحثی دارد که باید به روح قرآن سازگار باشد؛ اگر خبری با عدالت و کرامت انسان سازگار نباشد، فایده ای ندارد ولو این که سندش هم درست باشد. یکی می گوید روایت گفته است که تهمت بزنید؛ ولی آیه می گوید «وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ» پس آن روایت را کنار بگذارید.
آیت الله ایازی اضافه کرد: مرحوم امام روایتی را از امام محمد باقر(ع) می خوانند در باب این که چطور ذهنیت انسان ها تأثیرگذار است در دفاع هایی که می کنند. روایت اینست که «کُلَّمَا مَیَّزْتُمُوهُ بِأَوْهَامِکُمْ فِی أَدَقِّ الْمَعَانِی فَهُوَ مَخْلُوقٌ مَصْنُوعٌ مِثْلُکُمْ مَرْدُودٌ إِلَیْکُمْ». مرحوم امام ذیل این می گوید انسان ها وقتی حبّ به چیزی دارند، همه چیز را بر مبنای آن تفسیر می کنند. آیات به این مضمون هم داریم که «حُبُّ الشَّیءِ یُعمِی وَ یُصِمُّ» اما مرحوم امام اینجا این مسأله را بیان می کند که گاهی خدای یک انسان آن خدایی می شود که بر حبّ، منافع، بقا و قدرتش هست و بر مبنای آن تفسیر می کند.
وی عنوان کرد: مرحوم حاج آقا مصطفی در مقدمه تفسیرش می گوید اگر این تفسیری که ما می خواهیم بیاوریم در مسأله عقل و اندیشیدن نباشد و تأکل در معانی کلام الهی نباشد، ارزشی ندارد. ما وقتی در رابطه با دین، شریعت، احکام و اجرای احکام صحبت می نماییم، این طور نیست که مسأله عقل را کنار بگذاریم. مرحوم مجلسی یک جلد از روایات را در مورد عقل آورده و کافی همینطور در مورد عقل و جهل دارد و از امیرالمؤمنین(ع) آمده که «الدِّینُ لا یُصلِحُهُ إلاّ العَقلُ».
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات اضافه کرد: مرحوم مطهری در جلد بیستم مجموعه آثارش بحثی را در مورد امر به معروف و نهی از منکر دارد. ایشان آنجا این مسأله را مطرح می کند که امر به معروف و نهی از منکر منطق دارد و این طور نیست که بگویید من وظیفه دارم در هر حال این تکلیف را انجام بدهم. یکی از منطق هایش اینست که تاثیر بگذارد و یا تاثیر منفی نگذارد؛ که اگر تاثیر منفی بگذارد امر به معروف و نهی از منکر نیست.
وی تاکید کرد: مرحوم مطهری می گوید امر به معروف و نهی از منکر این طوری نیست که بگویید من هر کاری می خواهم بکنم و با قانون سخت گیری کنم و بترسانم؛ اگر می خواهید یک چیزی در جامعه تثبیت شود، منطق و شرایط آنرا بررسی کنید. بنابراین است که از شیخ طوسی تا امروز فقهای بزرگ ما قاعده ای به نام «حرمت تنفیر» دارند. بهره برده اند گفته اند اگر امر به معروف و نهی از منکر باعث دین گریزی و نفرت پراکنی شد، معنا ندارد که این کار را بکنید.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب