نگاهی آماری به ۲۴ دوره دبیری جشنواره موسیقی فجر
جشنواره فجر از كدام نام ها رهایی ندارد؟ بعلاوه جدول
حسن ریاحی در نخستین روز از هفته جاری، بعنوان دبیر سی و هفتمین دوره از جشنواره موسیقی فجر معرفی شد؛ فردی که با احتساب حضور امسالش در این جشنواره، یازدهمین دوره دبیری خویش را در جشنواره موسیقی فجر سپری می کند و البته در این سال ها اگر هم در سمت دبیر در جشنواره حضور نداشته، در مقام یکی از اعضای شورای سیاست گذاری، این رویداد موسیقایی را همراهی کرده است.
به گزارش آبی طرح به نقل از ایسنا، نگاهی دقیق بر نقدهای ثابتی که سال هاست به جشنواره موسیقی فجر وارد می شود، ما را به سمت دغدغه ها و مشکلات مشابهی سوق می دهد؛ عواملی چون بی توجهی به موسیقی ایرانی، توجه بیش از اندازه و مخرب به موسیقی پاپ، کمبود بودجه، بی میلی پیشکسوتان موسیقی به جشنواره و البته «حضور چهره های ثابت بعنوان متولیان برگزاری بزرگترین رویداد موسیقایی در کشور».
اما گزینه آخر که مبحث مورد بحث در این گزارش هم هست، حالا با انتخاب مجدد حسن ریاحی در مقام دبیر جشنواره، پررنگ تر از قبل مطرح شده و این سوال ها را به ذهن متبادر می کند که چگونه امکان دارد در جریان سی و هفت دوره از برگزاری جشنواره موسیقی فجر، نه تنها اغلب دغدغه ها و مشکلات ثابت مانده باشند که متولیان برگزارکننده هم تغییر چندانی نکرده باشند؟ و آیا با اعمال تغییراتی در چینش افراد، نمی توانستیم حداقل شانسی را برای بهتر شدن این فضا قایل شویم؟ آیا حقیقتا بضاعت موسیقی ما در حوزه نیروی انسانی، به چند گزینه تکراری محدود می شود و....
سی وهفتمین جشنواره موسیقی فجر هفته گذشته شورای سیاستگذاری خویش را هم معرفی کرد؛ شورایی که تنها با نگاهی گذرا به اعضای آن باز هم به اسامی تکراری برخورد می نماییم که در جریان سی و هفت دوره برگزاری جشنواره موسیقی فجر، در سمت های مختلف دیده شده اند.
اعضای این شورا را افرادی چون مجید کیانی، داود گنجه ای، حسن ریاحی، شاهین فرهت، احمد صدری و محمد الهیاری تشکیل داده اند؛ که به جز دو نفر آخر که در واقع نمایندگانی از ارشاد و معاونت هنری محسوب می شوند، تابحال بارها و بارها نام دیگر اعضای این شورا را در سمت های مختلف در جشنواره های موسیقی فجر بعنوان نمایندگانی از جامعه موسیقی کشور شنیده ایم.
به بیان دیگر میتوان از اعضای شورای سیاست گذاری جشنواره سی و هفتم موسیقی فجر بعنوان پای ثابت این رویداد فرهنگی در این سال ها یاد کرد؛ افرادی که اگر بعنوان دبیر یا اعضای شورای ارزیابی یا همان سیاست گذاری جشنواره موسیقی فجر انتخاب نشده اند، حداقل نامشان در میان داورهای جشنواره به چشم می خورد.
یکی از افرادی که بیشترین آمار را بعنوان دبیر این رویداد حداقل تا دوره بیستم به ثبت رسانده است، حسن ریاحی است؛ آهنگساز باسابقه و صاحب نظر در حوزه های دانشگاهی که تابحال به لحاظ حرفه ای و اخلاقی هم پوئن منفی دریافت نکرده است. با این همه تکرار نام حسن ریاحی در سالهای مختلف برگزاری جشنواره موسیقی فجر بعنوان دبیر، دیگر به مرز بهت آوری رسیده است.
در کنار نام او، به اسامی تکرارشونده دیگری چون شاهین فرهت، داود گنجه ای، محمد سریر و حمیدرضا نوربخش هم برمی خوریم که در اکثر موارد نام آنها هم با جشنواره موسیقی فجر در این سال ها گره خورده است و البته این فعالیت مکرر، با انتقادهایی از سوی برخی اهالی موسیقی و رسانه هم رو به رو بوده است.
بعنوان نمونه بعد از انتهای دوره سی و ششم جشنواره موسیقی فجر، علی مغازه ای (کارشناس و پژوهشگر موسیقی) با انتقاد از حضور همیشگی این افراد، این پرسش را مطرح کرده بود که چرا آنها جای را برای حضور دیگران باز نمی کنند وقتی آنگونه که باید فعالیت ها و حضورشان مثمرالثمر نیست؟
یا علی رهبری ـ رهبر ارکستر ـ بعد از جشنواره سی و پنجم به ایسنا اظهار داشته بود: اشکال کار این است که سطح این جشنواره در حد افرادی است که با آن سر و کار دارند؛ یعنی از معاون وزیر گرفته تا فردی که شرکت کنندگان را انتخاب می کند. پس باید سطح این افراد را درست کرد. الآن ۲۰ سال است که در تمام شوراها تنها چند نفر ثابت حضور دارند که همه هم آنها را می شناسند. این افراد حتی در دانشگاه ها هم کار را به دست گرفته و سطح موسیقی را در حد خودشان نگه داشته اند. دولت باید جرأت داشته باشد این گروه ها را عوض کند تا سطح موسیقی بالاتر برود.
ایسنا در ادامه این گزارش نگاهی آماری دارد به اسامی برگزارکنندگان جشنواره موسیقی فجر تا انتهای دوره چهاردهم.
حسن ریاحی ـ آهنگساز ـ با ۱۱ بار دبیری در جشنواره موسیقی فجر، بیشترین تعداد حضور را در این سمت طی ۱۸ دوره به ثبت رسانده است.
این هنرمند در دوره های حضورش در این جشنواره بعنوان دبیر، بیشترین تاکید را تمرکز بر موسیقی نواحی و کلاسیک ایرانی گذاشته است. همچون انتقادهایی که همواره به او بعنوان دبیر جشنواره موسیقی فجر وارد بوده است، تصمیمات خنثی برای برگزاری این رویداد هنری است؛ تصمیماتی که سبب شده است جشنواره طی حضور او بعنوان دبیر، در سکون و بدون چالش و البته پیشرفتی برگزار گردد. برخی علت انتخاب های مجدد ریاحی را بعنوان دبیر جشنواره، اتفاقا به همین رویه ثابت نسبت می دهند و البته یادآوری سابقه حضور این هنرمند بعنوان مدیر مرکز موسیقی سازمان صداوسیما، هم تا حدودی می تواند گویای مواضع او باشد.
ریاحی، دبیری جشنواره سی و یکم که در امتداد شش دوره دبیری او شکل گرفت را در دوره مدیریت حمیدرضا نوربخش گذراند و البته در مراسم اختتامیه این جشنواره، برخلاف رسم معمول دبیر دوره بعد معرفی نشد. حمیدرضا نوربخش ـ مدیر سی ویکمین دوره جشنواره موسیقی فجر ـ در این حوزه اظهار داشته بود: در این سال ها، کار دبیر صرفاً پرداختن به مسائل فنی بود، اما همه امور را بخش اجرایی پوشش می داد، یعنی شخصی به اسم دبیر اجرایی همه کارها را یک تنه انجام می داد.
حمیدرضا نوربخش سال بعدی دبیری جشنواره موسیقی فجر را به مدت دو دوره از آن خود کرد. وی در دوره های فعالیتش بعنوان دبیر جشنواره موسیقی فجر، بر ایجاد تعامل موسیقی ایران با دیگر کشورها تاکید داشته است. این خواننده همچون افرادی است که همواره تا دوره سی و چهارم حضور فعالی در این جشنواره داشته است و البته حضور حدودا دائمی وی در خانه موسیقی، این روزها با حرف و حدیث های زیادی همراه بوده است؛ خصوصا که برگزاری انتخابات این نهاد صنفی، از بهار سال قبل به بهانه شیوع کرونا بارها به تعویق افتاده است و هنوز هم خبری از برگزاری این انتخابات نیست.
شاهین فرهت دیگر پای ثابت این سالهای جشنواره موسیقی فجر بوده است و اخیرا هم نامش در میان اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره سی و هفتم دیده می شود. همچون انتقادهایی که به شاهین فرهت در زمان دبیری وارد شد این بود که این آهنگساز، آثار خویش را برای اجرا توسط شرکت کنندگان جشنواره در نظر می گرفته است؛ این در شرایطی است که فرهت در پاسخ به این صحبت ها به ایسنا اظهار داشته بود: «من اصلاً نگفتم آثار من را بنوازند. یکی از گروه های خارجی قصد داشت به شکل تریو اجرایی داشته باشد اما از آهنگسازان ایرانی قطعه ای برای تریو پیدا نکرده بود؛ ازاین رو از اثر من استفاده نمود. من فقط دو قطعه به ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر رتوریک برای اجرا داده ام. بقیه گروه ها خودشان اثر من را برای نواختن انتخاب کردند.»
کامبیز روشن روان دیگر نام در میان دبیرهای جشنواره موسیقی فجر است که در دوره های ۲۲ تا ۲۴ سه بار این سمت را عهده دار بوده است و تمرکزش هم بر رقابتی کردن جشنواره در تمام بخش های تکنوازی، گروه نوازی، ارکسترها و گروه های کر بوده است. با این همه روشن روان چند سال بعد از دبیری جشنواره، در مصاحبه ای در سال ۹۸، این گونه عنوان کرده بود که رقابت ها در جایزه باربد، رقابت درستی نیست؛ چونکه گروه های بسیاری در کشور امکان برگزاری کنسرت و انتشار آلبوم در طول سال را ندارند.
روشن روان که در سالهای ۶۸ تا ۷۹ عضو هیات داوران جشنواره موسیقی فجر بوده است، در این سال ها از جشنواره موسیقی فجر فاصله گرفته است.
ولی محمدعلی خبری تنها فردی است که از دوره نوزدهم به بعد تنها یک مرتبه آن هم در دوره بیست و پنجم در سمت دبیری جشنواره موسیقی فجر قرار گرفت. او یک سال پیش از این انتصاب (سال ۸۷)، بعنوان مدیرکل دفتر موسیقی هم انتخاب شده بود و سال ۸۹ هم از این دفتر خداحافظی کرد. و البته مدت هاست که خبری از محمدعلی خبری نه تنها در جشنواره موسیقی فجر که در دیگر عرصه های مدیریتی موسیقی هم نیست.
علی مرادخانی نامی که در این ۲۲ دوره، دو بار بعنوان دبیر جشنواره موسیقی فجر تکرار شده است. مرادخانی سابقه دیرینه ای در مدیریت نهادهای مختلف موسیقی در کشور دارد. از مدیریت مرکز سرود و آهنگ های انقلابی که بعدها به مرکز موسیقی تغییر نام داد گرفته تا سرپا کردن ارکسترهای ملی و سمفونیک با همراهی هنرمندانی چون فرهاد فخرالدینی و البته تشکیل نهادی صنفی به نام خانه موسیقی که به دوره مدیریت او نسبت داده می شود. مرادخانی دبیری جشنواره موسیقی فجر در دوره هجدهم و هفدهم را عهده دار بوده است. از مهم ترین اتفاقات این دو دوره میزبانی محمدرضا شجریان از گروه های بین الملل در جشنواره هجدهم و اجرای ارکستر سمفونیک تهران به رهبری لوریس چکناواریان و ارکستر موسیقی ملی ایران به رهبری فرهاد فخرالدینی در دوره هفدهم بوده است. در جشنواره هفدهم همینطور هنرمندانی چون بابک بیات، شهرام ناظری و حسین دهلوی نشست های پژوهشی را در خانه هنرمندان ایران با موضوعات مختلف برگزار کردند.
مرادخانی از سال ۸۷ همکاری اش را با شهرداری و در چارچوب اداره موزه موسیقی ادامه داد و البته سال ۹۲ هم معاون هنری علی جنتی ـ وزیر ارشاد وقت ـ شد.
شانزدهمین، پانزدهمین و چهاردهمین جشنواره موسیقی فجر هم به دبیری علی آئینه ساز برگزار شد. در جشنواره شانزدهم که سال ۷۹ برپا شد، بخشی با عنوان ملل مسلمان برگزار شد که بهانه این حضور تاکید بر سال گفتگوی تمدن ها بود. آئینه ساز که عضو هیات علمی جهاددانشگاهی بود، سال ۸۴ به سمت رئیس فرهنگسرای نیاوران انتخاب شد و قبل از آن هم دو سال ریاست تالار وحدت را بر عهده داشت.
ایسنا در جدول زیر به اختصار نگاهی داشته است به دبیرهای جشنواره موسیقی فجر که از دوره چهاردهم تا سی و هفتم عهده دار این سمت بوده اند.
جدول دبیرهای جشنواره موسیقی فجر
اسامی دبیرهای جشنواره موسیقی فجر دوره برگزاری جشنواره موسیقی فجر تعداد دفعات انتخاب بعنوان دبیر جشنواره حسن ریاحی ۱۹ تا ۲۱، ۲۶ تا ۳۱ و ۳۶ و ۳۷ ۱۱ بار کامبیز روشن روان ۲۲ تا ۲۴ ۳ بار علی آئینه ساز ۱۴ تا ۱۶ ۳ بار حمیدرضا نوربخش
۳۲ و ۳۳ ۲ بار شاهین فرهت ۳۴ و ۳۵ ۲ بار علی مرادخانی ۱۷ و ۱۸ ۲ بار محمد علی خبری ۲۵ ۱ بار
منبع: abitarh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب