مدرس موسیقی دانشگاه تهران تشریح كرد
تاریخچه و چیستی اپرا
به گزارش آبی طرح خراسان رضوی یك مدرس موسیقی دانشگاه تهران اظهار داشت: آن چیزی كه در مورد اپرا به صورت قراردادی گفته می شود و همه قبول دارند، این است كه در سال 1600 میلادی، با شروع قرن 17، یعنی سده جدید در اروپا، به صورت ناگهانی اپرا به وجود آمده است.
سپهر سراجی در نخستین جلسه از سلسله نشست های کانون موسیقی دانشگاه فردوسی با عنوان اپرا، هنرِ هنرها در سنت موسیقایی غرب که به صورت مجازی برگزار شد، در ارتباط با تاریخچه اُپرا اظهار نمود: تاریخ اپرا حدودا مساوی با تاریخ موسیقی است که این حائز اهمیت می باشد. رنسانس در اروپا پروسه بسیار جدی اجتماعی و فرهنگی بود که حدودا همه چیز را تحت تاثیر خود قرار داد و یکی از شاخه های آن فرهنگ، موسیقی بود که موجب ایجاد اپرا شد.
وی اضافه کرد: از سال ها قبل سرودهای مذهبی را در سنت کلاسیک اروپا، در چارچوب اشکال مختلف موسیقی می شنیدیم و تئاترهایی هم اجرا می شد که برخی از آن جنبه مذهبی و برخی جنبه غیرمذهبی داشت. محل اصلی بروز این هنرها نیز ایتالیا بود و در اصل محل بسط رنسانس ایتالیا بود که در مورد موسیقی هم به همین شکل بوده است. سال های ۱۴۵۰ تا ۱۶۰۰ میلادی دوره رنسانس بر موسیقی است که در آن انواع موسیقی رواج داشت اما به ناگاه در سال ۱۶۰۰ یک جنبش شکل گرفت که در آن عناصر کلام و شعر را به سبب اینکه برای موسیقی حائز اهمیت بود و آنرا پیام مند می کرد، به شکل خاصی وارد شد و در کنار موسیقی قرار گرفت.
سرپرست گروه موسیقی بوم اشاره کرد: کنار هم قرار گرفتن دو عنصر موسیقی و کلام به صورت خاص و وجود داستان و بستر نمایشی و اجرا روی صحنه بود که اپرا را متفاوت می کرد. قبل از آن موسیقی با کلام وجود داشت اما روی صحنه اجرا نمی شد اما با کنار هم قرار گرفتن عناصر مخالف در یک نقطه، گونه ای به وجود آمد که آنرا اپرا نامیدند. البته تا سال ۱۶۴۰ به آن اپرا نمی گفتند بلکه می گفتند نمایشی به همراه موسیقی است.
سراجی اشاره کرد: بنظر می رسد تولد اپرا برمبنای یک اشتباه تاریخی به وجود آمده است. به سبب اینکه در سال ۱۵۹۵ کاوش هایی باستانی انجام شد و اطلاعاتی درمورد تئاتر در یونان و روم باستان به دست مردم ایتالیا در آن دوره رسید و آنها به اشتباه فکر کردند که موسیقی و نمایش در دوران یونان باستان با هم همراه بوده در صورتیکه چنین چیزی وجود نداشت.
این مدرس موسیقی دانشگاه تهران بیان کرد: در سال ۱۶۰۰ در ایتالیا، در شهر فلورانس موسیقی اساسا به شکل امروزی رواج نداشت بلکه محافلی هنری فعال بود که توسط دربارها، حاکمان و نهادهای اقتصادی حمایت می شد و علاوه بر هنرمندان موسیقی، عده ای دیگر نیز در آن محافل حضور پیدا می کردند که موزیسین نبودند اما افرادی هنردوست بودند و موسیقی را از دور و نزدیک می شناختند. این محافل موجب رشد موسیقی شد و اصولا اصطلاح کنسرت هم از همان محافل شکل گرفته است.
وی افزود: نخستین اپرایی که امروز آنرا می شناسیم و قابل دسترسی است، اوردیس است و دو آهنگساز بر روی این متن کار کردند که یکی از آنها پِری و دیگری کابالیِری نام دارد. بعد از اپراهای اولیه اقبال به ساخت چنین نمایش هایی زیاد شد.
سراجی عنوان کرد: اتفاق خاصی که در اپرا، نو و جدید بود و به هیچ وجه در تاریخ قبل از آن در موسیقی کلاسیک وجود نداشت، این بود که آواز به همراه ساز اما بدون ریتم و متر مشخص صورت می گرفت؛ مانند آوازخوانی در موسیقی ایرانی که متر آن آزاد است و ریتمیک نیست. در ایتالیای آن دوره، به این فرمول دست یافته بودند و به نظر آنها، این تنها فرمولی بود که می توانست مفهوم شعر را به وسیله موسیقی بیان کند که به آن "رسیتاتیو" می گویند و ما به آن "گفت آواز" می گوییم.
سرپرست گروه موسیقی بوم اظهار نمود: اپراها معمولا چندین بخش داشت و ساختار مشخصی به خود گرفت. علاوه بر رسیتاتیو، بخش دیگری به نام آریا وجود داشت که بخش آریا مانند همان تصنیف های موسیقی ایرانی است که به شکل آوازی است و در مقابل گفت آواز قرار می گیرد. خاصیت آن ریتمیک بودن آن است. البته آریا چیز جدیدی نبود چون در ۲۰۰ سال قبل از آن فرم هایی وجود داشت که مانند تصنیف بود که از این میان می توان به مادریگال ایتالیا و شانسون فرانسه اشاره نمود که در آن موسیقی و شعر همراه هم و ریتمیک بود.
وی افزود: به جز رسیتاتیو و آریا بخش های میان وندهای سازی هم وجود داشت که وقتی خواننده یک بخش را می خواند، موسیقی جواب آنرا می داد و یک بخش مقدمه هم در ابتدا وجود داشت. رستیاتیو و آریا در روند و سیر تحول اپرا نقش مهمی داشت، اما باید بگویم که رسیتاتیو بیشتر در قسمت هایی استفاده می شد که قرار بود داستان نمایش پیش برود چون از نظر وزن آزاد بود و خواننده می توانست احساسات درونی خودرا به حالت آواز بیان کند و این موجب زنده کردن شعر می شد. در ادامه وقتی متوجه شدند که باید تنوع ایجاد شود، موجب رونق گرفتن آریا شد.
سراجی بیان کرد: در قسمت آریا شرح قصه متوقف می شد و آواز به صورت تغزلی و لیریک خوانده می شد و بعد از آن ادامه داستان پیدا می کرد. در حقیقیت تواتری بین رسیتاتیو و آریا وجود داشت تا زمانی که نمایش با آریا به انتها می رسید.
این مدرس موسیقی دانشگاه تهران اشاره کرد: در قرن ۱۷ که اپرا به وجود آمد، سبک های گوناگونی در اپرا متولد شد و برای مثال اپرای ونیزی، رومی و فلورانسی، هرکدام خاصیت های خاص خودرا داشت. بعد از دوره رنسانس در تاریخ هنر اروپا دوره ای به نام دوره باروک وجود دارد که این دوره با تولد گونه اپرا همزمان است. بطور کلی دوره باروک دوره اساسی و حیاتی برای تاریخ موسیقی کلاسیک است و آن موسیقی کلاسیکی که امروز ما می شناسیم، پایه اصلی اش در دوره باروک شکل گرفته است.
منبع: abitarh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب