منیر فرمانفرمائیان که بود؟
به گزارش آبی طرح، منیر فرمانفرمائیان را میتوان هندسه گراترین هنرمند معاصر ایران دانست؛ هنرمندی که در دل مدرنیسم آمریکا بالید اما ریشه های هنر ایرانی را به زبان جهانی بازآفرینی کرد. او نه فقط در تاریخ هنر معاصر، بلکه در بازار هنر ایران هم نقشی تعیین کننده داشت؛ آثاری که امروز از گران ترین و پرتقاضاترین نمونه های هنر مدرن ایرانی به شمار می آیند.
به گزارش آبی طرح به نقل از خبر آنلاین به نقل از ایسنا، منیر شاهرودی فرمانفرمائیان سال ۱۳۰۱ در قزوین متولد شد و ۳۱ فروردین ۱۳۹۸ در تهران چشم از جهان فروبست و پیکرش در زادگاهش به خاک سپرده شد؛ گویی دایره ای که سال ها پیش شروع شده بود، به نقطه نخست برگشت. او تحصیل کرده دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و ادامه مسیر هنری اش را در آمریکا طی کرد، اما در تمام سالیان فعالیت حرفه ای، حتی در اوج مدرنیسم، نسبت خویش را با هنرهای سنتی ایران حفظ کرد.
تجربه استفاده از اشکال هندسی در هنر ایران از کاشی کاری های مساجد و گنبدها گرفته تا مقرنس ها، گره چینی ها و نقوش تزئینی معماری ایرانی، سابقه ای بسیار طولانی دارد. این هندسه نه فقط یک زبان بصری، بلکه نوعی جهان بینی است؛ نظمی که میان ریاضیات، زیبایی و معنویت پیوند برقرار می کند. منیر فرمانفرمائیان هم با آگاهی عمیق از این پیشینه، تصمیم گرفت از دل همین سنت کهن، زبانی تازه خلق کند.
او هم همانند هنرمندان مطرح مکتب سقاخانه، شیفته هنرهای سنتی ایران بود و کوشش کرد این میراث سنتی را با روشی متفاوت با المان های مدرنیته ترکیب کند. هرچند که در آن دوره، تعدادی از منتقدان بیشتر از آن که تابلوهای آینه کاری او را اثری هنری بدانند، دکوراتیو می دانستند؛ اما این آثار در دنیای مدرن نیویورک به شدت مورد استقبال قرار گرفتند و جزو آثار پست مدرن طبقه بندی شدند.
جالب است که حتی ایده استفاده از آینه کاری، نه در ایران، بلکه در نیویورک به ذهنش رسید. او در رویارویی با هنر انتزاعی و جریان های مفهومی غرب، به این دریافت رسید که آینه کاری سنتی ایران، ظرفیتی نهفته برای گفت و گو با هنر مدرن دارد. همین کشف، نقطه عطفی در راه هنری او شد.
استفاده از آینه بعنوان بستری سنتی، در کنار هندسه، ریاضیات و ترکیب بندی های دقیق، به آثار او جنبه ای استعاری بخشید. در این آثار، تقارن نه فقط یک انتخاب فرمی، بلکه حکایتی از نظمی جهان شمول است؛ نظمی که چشم و ذهن مخاطب را همزمان درگیر می کند.
در آثار منیر، آینه تنها بازتاب دهنده تصویر مخاطب نیست؛ بلکه نور، فضا و حرکت را هم در خود جذب می کند. مخاطب، هنگام مواجهه با این آثار، قسمتی از اثر می شود. اجزای ریز هندسی در بعضی از نتایج این هنرمند، علاوه بر این که بازتابی مخدوش شده از جهان اطراف هستند، تصویری شکسته از مخاطب اثر را هم نمایش می دهند و همین بازتاب است که آثار او را به هنر تعاملی مبدل کرده است.
فرمانفرمائیان بارها تاکید کرده بود که دغدغه اش خلق آثاری است که در عین الهام از محیط پیرامونی و میراث فرهنگی، بطورکامل معاصر باشند. او می اظهار داشت: «سعی من بر این بوده که جادوی آینه کاری را دریابم. دیگر به آن بعنوان هنری سنتی نگاه نمی کردم، بلکه تلاش می کردم عناصری را که در خلق زیبایی های آن نقش دارند، شناسایی کنم.»
منیر فرمانفرمائیان بیشتر از نیم قرن با سودجستن از اشکال منظم هندسی، نقوش تزئینی ایرانی و نگاهی انتزاعی، آثاری خلق کرد که نه تنها در ایران، بلکه در معتبرترین موزه ها و گالری های جهان به نمایش درآمدند. درست است که در آثار او، آینه و نقوش تزئینی، دو عنصر محوری هستند، اما جوهر درونی هنر او را «هندسه» تشکیل می دهد.
هندسه بخش جداناشدنی از هنر منیر بود و خودش هم در روایتی معروف درباره ی این پیوند اظهار داشته بود: «هندسه مرا به زادگاهم بازگرداند؛ به مربع، مثلث و دایره، به مشاهدات کودکی ام از تجربه حضور در بین زیبایی برآمده از این مرز و بوم. همه چیز برایم معنای جدیدی یافت؛ مکعب، استوانه و منشور.»
وی در بازار هنر ایران هم توانست نقش بسیار مهمی را ایفا کند. آثار او جزو گران ترین آثار تجسمی ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی شمرده می شود. در مجموع، ۱۰۷ اثر از وی در حراج های هنری عرضه شده که گران ترین آنها در پانزدهمین دوره از حراج تهران (۱۴۰۰) به قیمت ۱۳ میلیارد تومان بفروش رسید.
منیر فرمانفرمائیان بدون شک، منبع الهام خیلی از هنرمندان نسل های بعد شد؛ میراث ماندگار او هنری است که ریشه در ایران دارد و به زبانی مدرن با جهان گفت و گو می کند.
منبع: abitarh.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب